هرچند کراس بایت یکی از خفیف‌ترین ناهنجاری‌های دندانی است، بااین حال تحمل آن آسان یا بدون عوارض نیست. کراس بایت زمانی بروز می‌یابد که دندان‌های بالا و پایین به خوبی روی هم قرار نگیرد و هنگامی که بیمار دهان را می‌بندد، دندان‌های بالا داخل و پشت دندان‌های پایین قرار بگیرد. حالت ایده‌آل این است که دندان‌های بالا و پایین هنگام بستن دهان در یک خط قرار بگیرد و نامرتب نباشد. بسیاری از مردم درباره کراس بایت و عوارض مشابه اطلاعات کافی ندارند و چون کراس بایت به نظر بی‌ضرر می‌آید، سعی می‌کنند با وضعیت نامرتب دندان‌ها کنار بیایند. اگرچه کراس بایت تاثیر چندانی بر جویدن یا صحبت کردن ندارد، اما بدون شک عوارضی جدی را ایجاد می‌کند و بهتر است در اولین فرصت برای درمان آن اقدام شود.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
کراس بایت اختلالی پیچیده است که آسیب فراوانی به سلامت دهان و دندان‌های بیمار وارد می‌کند. یکی از بزرگترین اشتباهات بیماران این است که پس از بروز درد ناشی از کراس بایت به سرعت به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند. کراس بایت، برخلاف بسیاری از ناهنجاری‌های دندانی، عوارضی را ایجاد می‌کند که بسیار فراتر از خدشه‌دار شدن زیبایی لبخند است. البته با درمان کراس بایت، به ویژه زمانی که بیمار سن کمی دارد، می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرد. متخصصین ما در [shortcode-variables slug=”name”] روش مناسب درمان را پس از ارزیابی دقیق توصیه می‌کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد کراس بایت و روش های درمان آن می توانید با شماره‌ی [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمائید. [/alert]
انواع
نوع کراس بایت به محل بروز آن بستگی دارد و ممکن است دندان‌های جلو یا عقب را درگیر کند.
دو نوع کراس بایت وجود دارد:
- کراس بایت قدامی: کراس بایت قدامی یا آندربایت زمانی بروز می‌یابد که هنگام گاز زدن به غذا، دندان‌های پیشین بالا پشت دندان‌های پیشین پایین قرار بگیرد.
- کراس بایت خلفی: کراس بایت خلفی نادرتر از نوع قدامی است و در این حالت هنگام گاز زدن، دندان‌های بالای یک طرف داخل دندان‌های پایین قرار میگیرد.
بیماران دچار هر دو نوع کراس بایت خلفی و قدامی دندان‌هایشان با شدت بیشتری به هم برخورد می‌کند و هنگام گاز زدن و حتی جویدن غذا با دشواری‌های بیشتری روبرو می‌شوند.
علل
بسیاری از موارد کراس بایت علت ژنتیکی دارد و ارثی است. پژوهش‌های بسیاری با هدف تعیین علت دقیق این اختلال انجام شده است و در تمامی آنها ژنتیک علت این اختلال دانسته شده است. البته به جز ژنتیک علل دیگری نیز باعث بروز کراس بایت یا تسریع آن می‌شود که از آن جمله می‌توان به رویش غیرعادی دندان‌ها، تاخیر در رشد دندان، تنفس از راه دهان و مکیدن انگشت شست اشاره کرد. چنانچه رشد دندان‌ها تاخیر داشته باشد، یک یا چند دندان در یکی از دو فک دیرتر رشد می‌کند و دندان فک مقابل زودتر درمی‌آید. به مرور زمان این عدم تعادل بیشتر می‌شود و تناسب بین دندان‌ها به هم می‌خورد. رشد بعضی دندان‌ها غیرعادی می‌شود، دندان‌های فک پایین بزرگتر می‌شود و به سمت بیرون رشد می‌کند، حال آن که دندان‌های فک بالا نسبتاً کوچکتر است و رو به داخل رشد می‌کند. عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت شست و تنفس از راه دهان نیز عارضه کراس بایت را تشدید می‌کند و حتی باعث بروز آن می‌شود. مکیدن انگشت شست به باریک شدن کام می‌انجامد و استخوان بالای کام نیز به راحتی تغییر شکل می‌دهد. این شرایط منجر به نامرتب شدن دندان‌ها و بروز ناهنجاری می‌شود. نفس کشیدن از راه دهان نیز نقش مهمی در پهن یا باریک شدن کام و بروز کراس بایت دارد.
عوارض جلو بودن دندان های بالا
هرچه مدت بیشتری از بروز کراس بایت بگذرد و برای درمان آن اقدامی نکنید، درد بیشتری را تحمل خواهید کرد و با مشکلاتی مانند از دست دادن دندان، دندان قروچه و روی هم ساییدن دندان‌ها و تحلیل لثه مواجه خواهید شد. انحراف فک باعث گردن درد و سردرد می‌شود و در واقع بسیاری از بیماران دچار کراس بایت از میگرن شکایت دارند. بنابراین افرادی که ظاهر ناخوشایند کراس بایت برایشان مهم نیست و تصور می‌کنند کراس بایت عوارض دیگری ندارد، زمانی که دچار درد سر و گردن می‌شوند، مطمئناً نظرشان تغییر می‌کند. کراس بایت در نهایت منجر به ساییدگی دندان‌ها، تحلیل رفتن استخوان و شروع بیماری لثه می‌شود. دندان‌های ساییده شده بسیار سریع‌تر دچار پوسیدگی می‌شود و مستعد حساسیت شدید است. بیماران دچار کراس بایت هگام نوشیدن آب یا قهوه متوجه این حساسیت می‌شوند و تیر کشیدن دندان وادارشان می‌کند که غذا را با دندان‌های سمت دیگر دهان بجوند تا کمتر از درد حساسیت دندان رنج ببرند.
درمان کراس بایت
خوشبختانه اکثر موارد کراس بایت قابل اصلاح است و روش‌های متعددی برای درمان آن وجود دارد. در ادامه پرکاربردترین روش‌های اصلاح کراس بایت را شرح می‌دهیم.
ونیر
ونیر یکی از روش‌های اصلاح یا دست‌کم کاهش دادن کراس بایت محسوب می‌شود، البته درمان واقعی با توجه به شرایط هر بیمار توصیه می‌شود. برای مثال اگر کراس بایت در سمت راست وجود داشته باشد، معمولاً وضعیت دندان‌های پایین اجازه نمی‌دهد تا دندانپزشک دندان‌های بالا را لمینت کند. در این حالت ابتدا باید دندان‌های پایین دستکاری شود تا درمان کراس بایت موفقیت‌آمیز باشد. نکته اینجا است که نوع کراس بایت هر بیمار متفاوت با دیگری است و ممکن است نتوان ناهنجاری را به روش ونیر اصلاح کرد.
وسیع کننده کام
وسیع کننده کام (پلتال اکسپندر) نیز برای اصلاح کراس بایت به کار برده می‌شود. وسیع کننده از اسکرو پهن کننده کوچک، سیم و حلقه‌هایی تشکیل می‌شود که دور دندان‌های پایین چسبانده می‌شود. پیچ وسیع کننده که در مرکز آن قرار دارد، با وسیله‌ای کوچک چرخانده می‌شود. وسیع کننده استخوان‌های فک بالا را در راستای افقی از هم دور می‌کند تا به این ترتیب فک و قوس دندان‌های بالا پهن‌تر شود و دندان‌های بالا و پایین به خوبی روی هم قرار بگیرد. فک به تدریج ظرف چند هفته تا یک ماه پهن می‌شود و پس از آن وسیله در جای خود باقی می‌ماند تا دندان‌ها و استخوان‌ها به موقعیت جدید عادت کنند و به حالت اولیه برنگردند. وسیع کننده معمولاً باید 4 تا 6 ماه در دهان بماند، البته این زمان برای هر بیمار تفاوت می‌کند.
ارتودنسی (بریس)
اگر کراس بایت فقط شامل یک دندان باشد، از پلاک نگهدارنده یا بریس برای حرکت دادن این دندان استفاده می‌شود. اما اگر چند دندان در محل نامناسب باشد، وسیع کننده کام به کار برده می‌شود. بریس با وارد کردن فشار لازم دندان‌ها را به عقب حرکت می‌دهد و دندان‌های بالا و پایین را با هم هم‌تراز می‌کند تا لبخندی زیبا با دندان‌های صاف و مرتب خلق شود.
ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین)
ارتودنسی نامرئی (اینویزیلاین) اختلال کراس بایت را به روشی نامرئی اصلاح می‌کند و به این ترتیب اطرافیان متوجه انجام درمان نمی‌شوند. کش‌ها و پلاک‌های اینویزیلاین به مرور و بدون درد فک را به سمت موقعیت صحیح هدایت می‌کند. بیمار باید حدوداً هر دو ماه یک بار برای نظارت بر پیشرفت درمان به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کند.
جراحی
جراحی برای درمان موارد شدید کراس بایت انجام می‌شود. صرفاً زمانی به جراحی روی آورده می‌شود که نتوان کراس بایت را با ارتودنسی و وسیع کننده یا ترکیبی از این دو اصلاح کرد.