دستگاههای فانکشنال ارتودنسی، یا متحرک یا ثابت هستند و از عضلات صورت و فک‌ها برای کمک به بهبود حالت دندانها نسبت به یکدیگر استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولاً برای بیمارانی توصیه می‌شود که دندان‌های بسیار جلویی دارند (به نام اورجت جلو آمده شناخته می‌شوند) و با کمک و همکاری بیماری، این دستگاه‌ها می‌توانند تأثیر مثبت و چشمگیری در حالت قرارگیری دندانها روی یکدیگر داشته باشند. دستگاههای فانکشنال بیشتر روی بیماران نوجوان و در حال رشد تأثیرگذار هستند و ازاین‌رو از آن‌ها برای بیماران بزرگسال استفاده نمی‌شود. اگرچه اکثر دستگاههای فانکشنال متحرک هستند، اما برای اینکه مؤثر واقع شوند، معمولاً باید آن‌ها را در کل روز و نیز در شب و در هنگام خواب در دهان داشته باشید. معمولاً آن‌ها را تنها باید هنگام مسواک زدن دندانها و یا شرکت کردن در ورزش‌های ضربه‌ای و تماسی یا شنا کردن از دهان درآورد. مدت‌زمان درمان با دستگاههای فانکشنال ارتودنسی می‌تواند با توجه به میزان جلو بودن دندان‌های جلو در ابتدای درمان متغیر باشد اما معمولاً در اکثر موارد، درمان در 9 تا 12 ماه به اتمام می‌رسد. حتی اگر بیمار هنوز دندان‌های شیری داشته باشد، استفاده از دستگاههای فانکشنال امکان‌پذیر می‌باشد. اکثر بیمارانی که از درمان ارتودنسی دستگاههای فانکشنال استفاده می‌کنند، بعد از اتمام مدت این درمان، برای تکمیل اصلاح مشکلات ارتودنسیشان، درمان ارتودنسی را با دستگاههای ثابت ادامه می‌دهند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
دستگاههای فانکشنال ارتودنسی هم برای حرکت دادن دندانها و هم برای تنظیم کردن نحوه‌ی رشد فک‌ها به کار برده می‌شوند. متخصص ارتودنسی قالب‌هایی از دندان‌های بالا و پایین بیمار می‌گیرد تا بتواند بریس‌ها و تجهیزات ارتودنسی را متناسب با شکل و فرم دقیق دهان بسازد. ساخت این بریس‌ها و دستگاه‌ها تقریباً 2 الی 3 هفته طول می‌کشد. بعد از اینکه قالب‌ها گرفته شدند، پزشک برای بیماری یک نوبت مراجعه معین می‌کند تا بریس او را دردهانش قرار دهد. اگر بریس متحرک باشد، متخصص ارتودنسی نحوه‌ی قرار دادن و خارج کردن آن از دهان را به بیمار نشان خواهد داد و پیش از آنکه بیمار مطب را ترک کند، از راحتی بیمار برای قرار دادن و خارج کردن آن از دهان اطمینان حاصل خواهد کرد. اگر شما یا فرزندتان دچار عارضه جلو بودن فک بالا و یا هرگونه مشکل دیگری در فک و دندان هستید می‌توانید با مراجعه به [shortcode-variables slug=”name1″] پس از معاینه دقیق در صورت نیاز از دستگاه فانکشنال ارتودنسی بهره‌مند شوید. جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌های درمانی و یا رزرو نوبت درمان با شماره‌ی [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.
[/alert]
انواع دستگاه ارتودنسی فانکشنال
دستگاههای فانکشنال یا متحرک یا ثابت هستند. رایج‌ترین دستگاههای فانکشنال عبارت‌اند از:
دستگاه هربست
دستگاه هربست (Herbst)، یک ابزار ارتودنسی است که با پیش بردن فک پایین به سمت رشد بیشتر، به اصلاح مشکل اوربایت کمک می‌کند. بیمارانی که از این دستگاه استفاده می‌کنند، نتایج سریعی را مشاهده خواهند کرد و سریعاً از مزایای داشتن دندان‌هایی صاف و فرم مناسب فک‌ها برخوردار خواهند شد. دستگاه هربست از حرکت کردن فک پایین به سمت عقب جلوگیری می‌کند، درحالی‌که حرکات باز و بسته کردن دهان همچنان به‌راحتی انجام می‌شود. این دستگاه در پشت دندان‌های آسیاب فک بالا و پایین با بندهایی که در جای خود چسبانده شده‌اند، بسته می‌شوند.
دستگاه تویین بلاک
دستگاه تویین بلاک (Twin Block)، قالب‌های دندانی ساده‌ای هستند که برای استفاده‌ی تمام‌وقت طراحی شده‌اند. این دستگاههای با انتقال نیروهای مطلوب برای جفت‌شدگی دندانها به سطوح خمیده‌ی بین‌دندانی که روی دندان‌های خلفی قرار می‌گیرند، اصلاحی اصولی و سریع را برای نامرتبی دندان و مشکلات ارتودنسی میسر می‌کنند. از این نیروهای جفت‌شدگی دندانها به‌عنوان مکانیسم عملکردی برای اصلاح نامرتبی دندانها استفاده می‌شود.
نحوه‌ی کار این دستگاه‌ها چگونه است؟
پرکاربردترین دستگاه فانکشنال متحرک، دستگاه تویین بلاک است. قسمت‌های بالا و پایین تویین بلاک، دارای قالب‌های پلاستیکی می‌باشد که بر روی سطح بایت (برای گاز گرفتن) قرار می‌گیرند. این قالب‌ها به این معناست که وقتی بیمار می‌خواهد این دستگاه را در دهان خود قرار دهد، باید دندان‌هایش را روی هم فشار دهد درحالی‌که فک پایین به‌طرف جلو آمده است. این باعث کشش عضلاتی می‌شود که بیمار برای جویدن از آن‌ها استفاده می‌کند و نیروهای ایجاد شده به دندان‌های او وارد می‌شوند. نتیجه این می‌شود که دندانها حرکت می‌کنند و اورجت اصلاح می‌شود. اگر بیمار تنها یکی از قالب‌ها را استفاده کند، این دستگاه تأثیری نخواهد داشت زیرا این کار باعث می‌شود که هیچ نیرویی برای هل دادن فک به سمت جلو ایجاد نشود.
وقتی برای اولین بار این دستگاه در دهان قرار می‌گیرد، بیمار چه احساسی خواهد داشت؟
وقتی این دستگاه برای اولین بار در دهان قرار می‌گیرد، وجود کمی حجم و برجستگی در دهان احساس می‌شود. این احساس قابل پیش‌بینی است و بیمار خیلی زود به آن عادت خواهد کرد. بیمار ممکن است احساس کند که بزاق بیشتری در دهان او ترشح می‌شود و در روزهای اول نیاز دارد که مدام آن را قورت دهد. این امری طبیعی است. مغز خیلی زود سیگنال‌هایی را به بدن ارسال خواهد کرد تا خبر دهند که فرد در دهان خود یک بریس دارد نه غذا. ممکن است صحبت کردن در ابتدا کمی متفاوت باشد. این امر به خاطر این است که این دستگاه در کل سقف دهان گسترده شده است. بیمار باید صحبت کردن را با صدای بلند تمرین کند تا زبان بتواند با دستگاه جدید تطبیق داده شود و در طی دو روز، صحبت کردن به حالت عادی بازخواهد گشت.
سن مناسب
سن مناسب برای استفاده از دستگاههای فانکشنال بین سنین 7 تا 11 سال می‌باشد، در این زمان سطح همکاری بیمار بیشتر از سنین دیگر می‌باشد. اگرچه، دستگاههای فانکشنال را می‌توان در سن 4 سالگی نیز به کار برد، اگر فک بالا بسیار باریک باشد و تأثیر منفی روی تنفس و صحبت کردن کودک داشته باشد. دستگاههای فانکشنال را می‌توان همچنین در افراد بزرگسال قبل از قرار دادن سیم‌کشی‌های دندان، برای ایجاد یک قوس در ردیف دندانها برای دست یافتن به فرم و اندازه‌ای نرمال‌تر، استفاده کرد.
مدت‌زمان انجام این درمان چقدر است؟
مدت‌زمان درمان‌های فانکشنال در ارتودنسی بر اساس میزان و شدت مشکل متغیر است. اگرچه بیشترین تأثیر این دستگاه معمولاً بین 9 تا 12 ماه مشاهده می‌شود. بعد از این درمان، ممکن است برای حفظ نتیجه درمان و اصلاح، به شما توصیه شود که از آن تنها در شب استفاده کنید. اگرچه ممکن است به شما توصیه شود که فوراً بعد از آن وارد مرحله‌ی دوم درمان ارتودنسی با سیم‌کشی‌های دندان شوید.
میزان استفاده از بریس‌ها چقدر است؟
تعداد ساعت‌هایی که از بیمار انتظار می‌رود که در طی روز از این بریس یا دستگاه‌ها استفاده کند، برای او توضیح داده می‌شود. اگرچه بیشتر دستگاههای فانکشنال به‌صورت تمام‌وقت یا تقریباً تمام‌وقت دردهان قرار می‌گیرند. با استفاده‌ی مناسب از این دستگاه‌ها در ساعات معین شده، بیمار می‌تواند بهبودی چشمگیری را در حالت دندان‌هایش تجربه کند.
آیا جایگزینی برای بریس‌ها و دستگاههای فانکشنال وجود دارد؟
بله وجود دارد. اگرچه اصلاح دندان‌های بالایی جلو آمده (کلاس II)، کار آسانی نیست و به همکاری‌های لازم از جانب بیمار احتیاج دارد. معمولاً تنها سیم‌کشی کردن دندانها کافی نیست زیرا سیم‌کشی‌های ثابت دندانی تنها برای ردیف کردن دندانها طراحی‌شده‌اند. درنتیجه برای اصلاح مشکلات کلاس II دندانی و دندان‌های کج، ممکن است نیاز باشد از دستگاه فانکشنال نیز، بعد از سیم‌کشی‌های ثابت دندان استفاده شود و یا در برخی موارد شاید نیاز باشد که از هردوی آن‌ها باهم استفاده شود. موارد جایگزین برای دستگاه فانکشنال ممکن است شامل یک بریس سر (هد گیر) یا کشیدن دندان باشند. اگر چه، لزوم استفاده از آن‌ها به نوع خاص مشکل بستگی دارد.
آیا بیمار می‌تواند در ورزش‌های ضربه‌ای و تماسی شرکت کند؟
قبل از انجام ورزش‌های ضربه‌ای و تماسی یا شنا، دوچرخه‌سواری، اسکیت سواری و کارهایی مشابه، بیمار باید بریس ارتودنسی خود را از دهان خارج کند. هنگامی‌که از بریس در دهان استفاده نمی‌کند، مراقب باشد که برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی، آن را در جعبه‌ی محافظ خود قرار دهد.
آیا بیمار می‌تواند به طور عادی غذا بخورد؟
بیمار باید بتواند در هنگام غذا خوردن، از بریس ارتودنسی خود استفاده کند زیرا در زمان غذا خوردن، عضلات مخصوص جویدن فعال‌تر از همیشه هستند. اگر بیمار هنگام داشتن بریس‌ها در دهان خود قادر به غذا خوردن نباشد و مجبور است آن‌ها را درآورد، باید مراقب باشد که آن‌ها را در جعبه‌ی محافظ خود قرار دهد تا از آسیب دیدن آن جلوگیری شود. بیمار باید فوراً بعد از خوردن غذا، بریس را در دهان خود قرار دهد. پیروی از یک رژیم غذایی معقول برای پیشگیری از آسیب به دندانها، لثه‌ها و بریس‌های بیمار حائز اهمیت است. از خوردن غذاهای سفت، چسبنده و غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد دارند (مانند بادام‌زمینی، آدامس، نان تست ترد و شکننده) پرهیز کنید. از مصرف نوشیدنی‌های قند دار و گازدار (مانند نوشابه، لیموناد، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و رژیمی، آب‌میوه‌ی تازه) خودداری کنید.
مراقبت و تمیز کردن
بیمار باید هرروز صبح و شب و بعد از هر وعده‌ی غذایی، بریس خود را برای تمیز کردن از دهان خارج کند. برای از بین بردن هرگونه ذرات و آلودگی‌های غذایی از روی بریس‌ها، باید آن‌ها را با مسواک و آب شست. بیمار باید دندان‌هایش را 2 تا 3 بار در روز با استفاده از یک خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزند. برای تمیز کردن دندانها، باید بریس‌ها را از دهان خارج کرد.
چه مدت طول می‌کشد تا به دستگاه فانکشنال عادت کنیم؟
اولین هفته‌ی بعد از قرار دادن بریس ارتودنسی در دهان، بسیار دشوار است. بیمار ممکن است خیلی راحت از درمان ارتودنسی خود دست بکشد. اگرچه، بیمار هرچه بیشتر از بریس‌ها استفاده کند، زودتر به آن عادت خواهد کرد و قرار دادن آن در دهان آسان‌تر خواهد شد. در واقع، بعضی بیماران بعد از مدتی آن‌قدر به بریس‌هایشان عادت می‌کنند که بدون آن‌ها دشوار خواهد بود. عادت کردن به آن‌ها بیشتر از دو هفته طول نمی‌کشد.
اگر دستگاه فانکشنال بشکند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
قسمت‌های پلاستیکی یا سیمی دستگاه ممکن است بشکند. اگر بیمار هنوز بتواند از دستگاه استفاده کند، باید به استفاده از آن ادامه دهد. در صورت مشاهده‌ی آسیب در دستگاه فانکشنال، باید در اسرع وقت با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرد. اگر بریس نیاز به تعمیر داشته باشد، باید آن را به نزد دندان‌ساز برد. تعمیر آن ممکن است تا یک هفته طول بکشد، این مدت‌زمان به میزان آسیب بستگی دارد. دندانها ممکن است به وضعیت اولیه‌ی خود بازگردند، بنابراین بیمار باید تا حتی‌الامکان از وارد شدن آسیب به بریس‌های دندان جلوگیری کند.