امروزه داروهای متعددی برای کمک به راحتی و آرامش بیمار در طی درمان‌های دندانپزشکی موجود می‌باشد. برخی داروها کنترل‌کننده‌ی درد هستند، برخی از آن‌ها آرامش‌بخش هستند و برخی دیگر بیمار را به خوابی عمیق در حین درمان دندانپزشکی می‌برند. شما و دندان‌پزشکتان می‌توانید عوامل متعددی را در هنگام تصمیم‌گیری برای داروی مناسب جهت استفاده در درمانتان، در نظر بگیرید. نوع درمان، سلامت عمومی شما، سابقه‌ی آلرژی و سطح اضطراب و ترس شما در هنگام تعیین مناسب‌ترین روش برای شما مدنظر قرارگرفته می‌شوند.
اگرچه برای بسیاری از بیماران، استفاده از بی‌حسی موضعی برای جلوگیری از درد کافی است، روش‌های سدیشن (بی هوشی ملایم) و بیهوشی عمومی ممکن است برای ایمنی بیشتر، تأثیر و انجام درست و کامل درمان دندانپزشکی به کار روند. هرگونه تصمیم‌گیری برای روش‌های آرام بخشی، بر اساس ارزیابی فردی و صحبت با دندان‌پزشکتان انجام می‌گیرد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
دندان‌پزشکان روزانه از بی‌حسی موضعی برای سر کردن دهان بیمارانشان به‌منظور انجام درمان‌های دندانپزشکی استفاده می‌کنند. اگرچه این روش برای اکثر بیماران کافی است، برخی بیماران نمی‌توانند با کمک این روش درد و اضطراب حین درمان دندانپزشکی را تحمل کنند. این ممکن است به خاطر عواملی مانند سن یا بالغ نبودن بیمار، مشکلات و بیماری‌هایی دیگر، ترس و اضطراب، درمان‌های دندانپزشکی سنگین یا ناتوانی در همکاری با دندانپزشک در حین درمان باشد. طیف گسترده‌ای از روش‌های بی‌حسی و بیهوشی برای بیمارانی که نگران ایمنی‌شان در حین درمان هستند در کلینیک دندانپزشکی دکتر روشنک غفاری ارائه می‌شود. متخصص دندانپزشک ما، با درک کاملی از سطح سلامتی شما و درمانی که نیاز دارید، از یک روش بی‌حسی مخصوص برای شما استفاده می‌کند. اگر مایل به انجام هرگونه معاینه یا درمان بیماری‌های دندان، فک و لثه خود یا فرزندتان هستید می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو وقت با شماره‌ی [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[/alert]
آرام بخشی در دندانپزشکی چیست؟
در روش‌های آرام بخشی در دندانپزشکی یا دندانپزشکی در خواب، از دارویی برای کمک به آرامش بیماران در حین درمان‌های دندانپزشکی استفاده می‌شود. در این روش بیماران معمولاً هوشیار هستند بله استثنای کسانی که تحت بیهوشی کامل قرار می‌گیرند.
سطوح آرام بخشی مورد استفاده عبارت‌اند از:
- آرام‌بخشی خفیف: بیمار هوشیار است اما در آرامش به سر می‌برد.
- آرام‌بخشی متوسط (به‌صورت علمی “سدیشن هوشیار”): بیمار ممکن است هنگام حرف زدن دچار لکنت شود و چیز زیادی از روند درمان را به خاطر نیاورد.
- آرام‌بخشی عمیق: بیمار در مرز بین خواب و بیداری است اما هنوز می‌تواند بیدار و هوشیار باشد.
- بیهوشی عمومی: بیمار کاملاً بی‌هوش است.
انواع روش‌های آرام‌بخشی (سدیشن) مورداستفاده در دندانپزشکی
انواع آرام‌بخشی مورداستفاده در درمان‌های دندانپزشکی عبارت‌اند از:
- سدیشن خفیف استنشاقی: بیمار ترکیبی از گاز اکسید نیتروژن (نام دیگر آن ” گاز خنده” می‌باشد) و اکسیژن را از طریق ماسکی که روی بینی او قرار می‌گیرد استنشاق می‌کند. این گاز به آرام بودن او در حین درمان کمک می‌کند. متخصص دندانپزشکی می‌تواند مقدار آرام‌بخشی را که بیمار دریافت می‌کند کنترل کند و این گاز سریعاً از بین می‌رود. این روش تنها فرمی از آرام‌بخشی است که بیمار ممکن است قادر باشد که بعد از درمان خود تا خانه رانندگی کند.
- سدیشن خوراکی: بسته به میزان دوز مصرفی، سدیشن یا آرام‌بخشی به روش خوراکی می‌تواند از خفیف تا متوسط باشد. برای آرام‌بخشی خفیف، به بیمار یک قرص می‌دهند. این قرص معمولاً Halcion نام دارد که عضوی از خانواده‌ی دارویی والیوم می‌باشد و معمولاً حدود یک ساعت قبل از درمان مصرف می‌شود. این قرص بیمار را خواب‌آلود می‌کند، گرچه هنوز بیدار و هوشیار است. برای ایجاد آرام‌بخشی بیشتر، یک دوز بیشتر داده می‌شود. این نوعی بیهوشی است که بیشتر از همه در دندانپزشکی یا آرام‌بخشی (دندانپزشکی در خواب) کاربرد دارد. برخی افراد با روش سدیشن خوراکی متوسط، به حد کافی سست و خواب‌آلود می‌شوند و تا زمان انجام درمان، عملاً به خواب می‌روند. اگرچه معمولاً با یک تکان کوچک می‌توانند از خواب بیدار شوند.
- سدیشن متوسط IV: بیمار داروی آرام‌بخش را از طریق رگ دریافت می‌کند، بنابراین خیلی سریع‌تر عمل می‌کند. این روش به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا دائماً سطح آرام‌بخش را در بیمار تنظیم و کنترل کند.
- سدیشن عمیق و بیهوشی کامل: بیمار داروهایی مصرف می‌کند که او را در حین انجام درمان تقریباً فاقد هوشیاری یا کاملاً بی‌هوش (خواب عمیق) می‌سازد. درحالی‌که بیمار تحت بیهوشی کامل است تا وقتی‌که تأثیر داروی بیهوشی از بین نرود یا آن را با دارویی خنثی نکنند، نمی‌تواند به‌راحتی بیدار شود.
صرف‌نظر از اینکه بیمار چه روش آرام‌بخشی را دریافت می‌کند، معمولاً به یک بی‌حسی موضعی نیز برای کاهش درد در حین انجام درمان نیاز دارد، یعنی استفاده از داروی بی‌حسی در محلی که دندانپزشک قرار است روی آن کار کند.
چه کسانی می‌توانند از تکنیک‌های آرام‌بخشی برای درمان‌های دندانپزشکی استفاده کنند؟
سدیشن یا تکنیک آرام‌بخشی، مناسب‌ترین روش برای کسانی ست که ترس یا اضطراب زیادی دارند به‌طوری‌که مانع از رفتنشان به دندانپزشکی می‌شود.
روش‌های دندانپزشکی در خواب ممکن است برای این افراد نیز مناسب باشد، کسانی که:
- آستانه‌ی درد پایینی دارند.
- نمی‌توانند در یونیت دندانپزشکی آرام و بی‌حرکت بمانند.
- کنترل حرکاتشان مشکل است.
- دندان‌های بسیار حساسی دارند.
- رفلکس شدید معده دارند.
- درمان دندانپزشکی سنگینی باید روی آن‌ها انجام بگیرد.
- زمان محدودی برای انجام درمان دندانپزشکی دارند.
- تجربه‌های آسیب‌زایی از دندانپزشکی دارند.
- بی‌حسی موضعی برای آن‌ها به‌سختی عمل می‌کند.
- ترس از آمپول دارند.
بیماران مبتلا به فلج مغزی یا بیماری پارکینسون گاهی قادر به کنترل حرکاتشان نیستند. این مشکل می‌تواند مانع از انجام درمان‌های دندانپزشکی که نیاز دارند شود. روش‌های دندانپزشکی در خواب یا سدیشن می‌تواند بیمار را تا حدی آرام کند که حرکات غیرارادی بدن بیمار، در انجام درمان دندانپزشکی اختلالی وارد نکند.
تکنیک‌های دندانپزشکی در خواب تا چه میزان بی‌خطر هستند؟
همیشه خطراتی در بی‌حسی و بیهوشی وجود دارد. این روش معمولاً ایمن و بی‌خطر است، اگرچه درصورتی‌که توسط یک متخصص مجرب انجام بگیرد. بااین‌وجود، افراد بخصوصی ازجمله کسانی که دچار چاقی مفرط یا کسانی که دچار آپنه یا وقفه‌ی تنفسی در خواب هستند، حتماً باید قبل از استفاده از روش آرام‌بخشی با دندانپزشک خود صحبت کنند؛ زیرا این دسته از افراد بیشتر احتمال دارد که به خاطر استفاده از داروهای بیهوشی و خواب‌آوری، دچار مشکلاتی شوند.
یک بیمار هوشیار، باید از کارهای زیر اطمینان حاصل کند:
- قبل از درمان، دندانپزشک باید سابقه پزشکی بیمار را موردبررسی قرار دهد. دندانپزشک همچنین باید معلوم کند که آیا بیمار کاندیدای مناسبی برای سدیشن می‌باشد یا خیر و درباره‌ی هرگونه دارویی که اخیراً مصرف کرده است از او سؤال خواهد کرد.
- بیمار باید درباره اینکه چه مقدار دوز داروی آرام‌بخش برای سن و وضعیت سلامتی او لازم است، سؤال کند.
- بیمار باید بروشوری را دریافت کند که در آن از خطرات این روش گفته‌شده است. آن را به‌دقت مطالعه کند و اگر با مسئله‌ی مبهمی مواجه شد، از دندانپزشک خود بپرسد.
- دندانپزشک باید علائم حیاتی بیمار را در طول درمان کنترل کند. همچنین باید اکسیژن (تهویه مصنوعی) و داروهایی که اثرات سدیشن را از بین می‌برند در دسترس داشته باشد تا در صورت نیاز بیمار از آن‌ها استفاده کند.
پرکاربردترین روش آرام‌بخشی (بیهوشی ملایم) کدام است؟
رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع آرام‌بخشی و بیهوشی در دندانپزشکی، استفاده از آرام‌بخشی خفیف است مانند اکسید نیتروژن (با استنشاق از طریق یک ماسک) یا مصرف خوراکی یک داروی آرام‌بخش مانند Ativan برای آرام بودن بیمار می‌باشد. در این روش از اکسید نیتروژن همراه با اکسیژن استفاده می‌شود. این روش بیمار را قادر می‌سازد تا در حالت آرام شدگی، هوشیاری خود را حفظ کند. برای بالا رفتن سطح خواب‌آوری، ممکن است همراه با داروهای دیگری انجام بگیرد تا تأثیر آن موقتاً افزایش یابد و ممکن است باعث کمی خواب‌آلودگی شود.
بیهوشی و بی‌حسی کودکان
گاهی اوقات، درصورتی‌که کودکان ترس و وحشت زیادی برای رفتن به دندانپزشکی دارند یا در هنگام مراجعه به مطب دندانپزشکی با پزشک همکاری نمی‌کنند، به آن‌ها داروهای آرام‌بخش داده می‌شود. اکسید نیتروژن برای کودکان بی‌خطر است و تقریباًهمه‌ی دندان‌پزشکان می‌توانند این روش را انجام دهند. درصد کمتری از دندان‌پزشکان کودک، آموزش و تجربه کافی را برای مصرف داروهای آرام‌بخش خوراکی دارند. سدیشن خوراکی، وقتی با مقدار دوزی که متناسب با سن و وزن کودک توصیه‌شده است داده شود، روشی بی‌خطر خواهد بود.
بی‌حسی دندان در بارداری و شیردهی
در دوران بارداری، در صورت ضروری بودن درمان دندانپزشکی، بیمار می‌تواند از مقدار کمی داروهای بی‌حسی موضعی استفاده کند. بهترین کار این است که درمان‌های دندانپزشکی را قبل از بارداری انجام دهید یا درمان مشکلاتی را که نیازی نیست فوراً به آن‌ها پرداخته شود، به بعد از زایمان به تعویق بی اندازید. البته بیمار باید تحت درمان پیشگیرانه‌ای مانند تمیز کردن دندان و درمان بیماری‌های لثه قرار بگیرد.
اگر بیمار، مادری شیرده باشد می‌تواند از دوزهای عادی از بی‌حسی موضعی را استفاده کند. این کار تأثیر روی کودک او نخواهد داشت. در اکثر موارد، در صورت بارداری بودن بیمار، نباید از بیهوشی کامل و گاز اکسید نیتروژن استفاده کرد. اگر بیمار از بارداری خود آگاه است یا مشکوک به بارداری است باید حتماً به دندانپزشک خود بگوید.
هزینه
هزینه‌ی روش‌های بی‌حسی، سدیشن و بیهوشی در دندانپزشکی تا حد زیای به نوع پوشش بیمه‌ی فرد بیمار، موقعیت مکانی کلینیک یا مطب و تجربه و شهرت دندانپزشک بستگی دارد.