پوسیدگی دندان که به عنوان کرم خوردگی دندان یا خرابی نامیده می‌شود، عبارت است از تخریب دندان‌ها به وسیله اسیدهای موجود در پلاک‌ها.
پوسیدگی در نواحی مختلفی از یک دندان می‌تواند ایجاد شود. دندان‌های شما در مناطقی که در آنها پلاک بیشتری تولید می‌شود، بیشتر در معرض پوسیدگی هستند. این نواحی شامل شیارها، فرورفتگی‌ها یا پیت‌ها و فیشورها می‌شود. این نواحی فرورفتگی‌های طبیعی در سطح دندان می‌باشند که تمیز کردن آنها دشوار است. فیشورها، به خصوص در سطح جونده دندان‌های آسیاب یا آسیاب کوچک، می‌توانند عمیق باشند. همچنین سطوح بین دندان‌ها به نام فضای بین دندانی، در نزدیکی خط لثه، به ویژه مناطقی که ممکن است دچار بیماری لثه باشند و اطراف پر کردگی‌ها، روکش‌ها، دندان مصنوعی، سیم کشی‌های ارتودنسی، نگهدارنده‌ها یا بریج‌ها بیشتر در معرض پوسیدگی می‌باشند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
همانطور که انتظار می‌رود، پوسیدگی دندان یکی از بزرگترین تهدیدها برای سلامت دهان و دندان است. اگر شما دندان پوسیده‌ای دارید، بهتر است هرچه سریع تر آن را درمان کنید تا از گسترش آن جلوگیری شود.
دندانپزشکان ما در [shortcode-variables slug=”name1″]، می‌توانند هر گونه مشکلی را تشخیص دهند و بهترین درمان‌ها را از قبیل پر کردن، عصب کشی، روکش و کشیدن دندان، به شما ارائه دهند. آنها اقدامات پیشگیری کننده را نیز برای شما تشریح می‌کنند تا به بهبود شما کمک کنند. برای اطلاعات بیشتر یا تعیین نوبت با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل نمایید.[/alert]
علل پوسیدگی دندان
دو دلیل عمده برای پوسیدگی دندان وجود دارد:
- برخی انواع باکتری‌ها که در پلاک‌های دندانی یافت می‌شوند. پلاک لایه نازک و سفید رنگی است که همواره پس از مسواک زدن بر روی دندان‌های شما تشکیل می‌شود. اگر به مدت چند ساعت مسواک نزنید، می‌توانید آنها را با ناخن بخراشید و آنچه به دست می‌آید را مشاهده کنید. هنگامی که این باکتری‌ها تغذیه می‌کنند، اسیدهای مضری را تولید می‌کنند که ساختار دندان را تخریب و فاسد می‌کند و به پوسیدگی منجر می‌شود. بنابراین عفونت‌های باکتریایی در مرکز این ماجرا قرار دارد. پلاک‌ها همچنین ممکن است موجب التهاب لثه شوند.
- غذاها (و نوشیدنی‌ها): در واقع خطرات اصلی شکرها و کربوهیدرات‌ها هستند. باکتری‌های موجود در پلاک‌ها این مواد غذایی را دوست دارند. آنها از شکرها و کربوهیدرات‌ها تغذیه کرده و آنها را به اسیدهای موجود در پلاک تبدیل می‌کنند.
بنابراین به محض اینکه ما برخی غذاها را مصرف می‌کنیم، دندان‌ها ما در معرض حمله باکتری‌های موجود در پلاک‌ها قرار می‌گیرند. این حمله می‌تواند تا زمانی که بزاق به خنثی کردن اسیدها کمک کند، حداقل یک ساعت به طول بینجامد. بنابراین هر چقدر ما این مواد غذایی را بیشتر مصرف کنیم، دندان‌ها زمان بیشتری از روز در معرض حمله قرار می‌گیرند. در مورد پوسیدگی دندان، تعداد دفعات مصرف این غذاهای مضر بسیار مهم‌تر از مقدار مصرفی آنها است.
علائم
در اینجا به فهرستی از نشانه‌های شایع پوسیدگی اشاره می‌کنیم تا بتوانید به آنها توجه داشته باشید:
- درد یا حساسیت دندان: معمولاً (اما نه همیشه) حساسیت به مواد غذایی سرد شایع‌تر می‌باشد. هنگامی که پوسیدگی به ریشه نزدیک می‌شود، غذاهای گرم نیز ممکن است موجب درد در دندان شوند. درد دندانی که به مدت چند ثانیه پس از مصرف غذاهای گرم، طول می‌کشد، نشانه آسیب به عصب است، شما ممکن است به عصب کشی نیاز داشته باشید. درد در هنگام جویدن ممکن است نشان دهنده آبسه یا ترک خوردن دندان به دلیل پوسیدگی باشد.
- شکستگی دندان: شکستگی معمولاً اولین نشانه پوسیدگی است. پوسیدگی، بخش نرم عاج را از بین می‌برد درحالی که لایه خارجی مینای دندان سالم، باقی می‌ماند. بنابراین شخص از آسیبی که در حال وقوع است، آگاه نمی‌شود. در چنین شرایطی، حمایت و پشتیبانی کافی از لایه خارجی صورت نمی‌گیرد و از این رو دچار شکستگی می‌شود. آنگاه شما می‌مانید و یک حفره بزرگ که گویی یک شبه ایجاد شده است! اما می‌دانیم که این آسیب، ماه‌ها یا سال‌ها در سکوت و خاموشی، پیشرفت کرده استو
- ریختن پر کردگی دندان: اگر یک پر شدگی قدیمی بریزد، معمولاً علت آن پوسیدگی دندان زیرین آن است. پر کردن دندان، باعث ایمن شدن دندان در برابر پوسیدگی نمی‌شود!
- علائم ظاهری پوسیدگی دندان: پوسیدگی‌ها معمولاً در سطوحی از دندان‌ها شایع‌تر می‌باشند که خارج از دید هستند. دندان‌های عقبی ممکن است در صورت وجود پوسیدگی، تیره‌تر به نظر برسند هر چند ممکن است دلایل دیگری از قبیل وجود یک پر کردگی بزرگ، باعث تیره‌تر بودن آن ناحیه شود.
درمان پوسیدگی دندان
اگر به موقع متوجه پوسیدگی و خرابی دندان شوید، آسیب‌های ناشی از آن بدون نیاز به درمان برگشت پذیر خواهند بود (به عبارت دیگر خودشان برطرف می‌شوند). این تنها در مواردی اتفاق می‌افتد که پوسیدگی کوچک بوده و هنوز در سطح مینای دندان (لایه خارجی دندان) باقی مانده باشد.
مواردی که در ادامه ذکر می‌شود، خلاصه‌ای از درمان‌هایی است که ممکن است در صورت بزرگ بودن پوسیدگی و دندان خراب، مورد نیاز باشد.
پر کردن
بیماری‌هایی که به عاج دندان (بخش نرم داخلی دندان) گسترش پیدا می‌کنند، نیاز به درمان خواهند داشت. این درمان، پر کردن دندان را دربر می‌گیرد. هر چقدر که یک پوسیدگی دندان زودتر درمان شود، پر کردن ساده‌تر و کوچک‌تری نیاز خواهد بود. مواد مختلفی وجود دارند که برای پر کردن دندان استفاده می‌شوند. اکثر پر کردگی‌ها از آمالگام‌ها یا کامپوزیت‌های دندانی ساخته شده‌اند. پر شدگی‌های آمالگام، پر شدگی‌هایی نقره رنگ هستند که از مخلوطی از چند فلز ساخته شده‌اند. کامپوزیت‌ها، نوعی پلاستیک هستند و همرنگ دندان می‌باشند دیگر موادی که ممکن است استفاده شود عبارتند از: گلاس یونومر، سرامیک و طلا.
عصب کشی
اگر بیماری بررسی و درمان نشود، به پالپ دندان، جایی که عصب در آن قرار دارد، نفوذ می‌کند. هنگامی که به نزدیک عصب رسید، معمولاً در این هنگام است که شما ممکن است احساس دندان درد داشته باشید. هنگامی که (عصب) پالپ آسیب ببیند، شما قبل از پر کردن یا روکش کردن دندان به عصب کشی نیاز خواهید داشت. برای انجام عصب کشی، پزشک ابتدا به حفرات پالپ در درون دندان دسترسی پیدا می‌کند و سپس آن را پاکسازی می‌کند و نهایتاً آن را پر می‌کند. تمامی این مراحل تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود تا تضمین شود که عصب کشی درد به همراه نداشته باشد.
روکش
هنگامی که وسعت پوسیدگی دندان زیاد باشد، ممکن است پر کردن برای ترمیم آسیب کافی نباشد. ممکن است استفاده از روکش برای بازگردان وضعیت طبیعی ضروری باشد. روکش یک پوشش (یا کلاهک) است که بر روی دندان قرار می‌گیرد. آنها برای بهبود بخشیدن قدرت و یا ظاهر دندان استفاده می‌شوند.
کشیدن دندان
اگر پیشرفت پوسیدگی دندان بررسی و درمان نشود، سرانجام ممکن است پوسیدگی تا ریشه دندان نفوذ کرده و کشیدن دندان ضرورت پیدا کند. کشیدن دندان به معنای خارج کردن دندان از حفره آن در استخوان فک می‌باشد. دندان‌هایی که کشیدن آنها دشوار باشد، نیازمند فرایند جراحی خواهند بود. ایمپلنت‌های دندانی، بریج یا دندان مصنوعی مراحل بعدی خواهند بود!
پیشگیری
شما ممکن است بخواهید در ابتدا عواملی که باعث پوسیدگی می‌شوند را به خاطر بسپارید تا متوجه عادات نامناسب خود شوید. در اینجا به برخی نکات حائز اهمیت و پیشگیری کننده اشاره می‌کنیم:
بهداشت دهان و دندان
دو بار مسواک زدن در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید، تمیز کردن فضای بین دندان‌ها با استفاده از نخ دندان و استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید همگی به همراه هم بهداشت دهان و دندان را تضمین می‌کند و باعث می‌شود مزایای استفاده از فلوراید آشکار شود و میزان تشکیل پلاک کاهش یابد (پلاک دارای باکتری‌هایی است که موجب پوسیدگی و خرابی دندان و بیماری لثه می‌شوند.)
فلوراید
فلوراید یک سلاح مهم برای مبارزه با پوسیدگی و دندان خراب می‌باشد. فلوراید تقریباً در تمام خمیر دندان‌ها، بسیاری از دهانشویه‌ها، وارنیش‌ها و در قطره‌ها و قرص‌های کودکان وجود دارد. آب حاوی فلوراید در برخی نواحی وجود دارد که در پیشگیری از پوسیدگی دندان نقش بسیار سودمندی دارد.
فلوراید با قوی کردن دندان، باعث ترمیم آسیب‌های ابتدایی و کاهش اثرات باکتری‌های موجود در پلاک‌ها می‌شود. بنابراین فلوراید می‌تواند از شروع آسیب به دندان جلوگیری کند یا اگر آسیبی به وجود آمده است روند پیشرفت آن را کند سازد. شما باید مطمئن شوید که کودکان مقدار زیادی از این خمیر دندان‌ها را نمی‌خورند، چرا که می‌تواند باعث فلوروسیس شود.
رژیم غذایی
مقدار و دفعات استفاده از شکر و کربوهیدرات‌ها را محدود کنید تا زمانی را که باکتری‌ها در معرض حمله اسیدهای موجود در پلاک‌ها قرار می‌گیرند را کاهش دهید. از مصرف تنقلات بین وعده‌های غذایی خودداری کنید تا دندان‌های شما زمانی برای بهبودی و تجدید قوا داشته باشند. اگر بین وعده‌های غذایی، چیزی میل کردید، دهان خود را با آب، شیر یا دهانشویه بشویید.
به طور مشابه، اسیدهای معده نیز می‌توانند باعث آسیب رسیدن به دندان شوند (آنها را می‌توان راهی برای ایجاد پوسیدگی در نظر گرفت). اگر شما به رفلاکس اسید معده، بولیمیا یا بیماری‌هایی از این دست مبتلا هستید، پیشگیری برای شما بسیار حائز اهمیت است، چرا که ممکن است آسیب‌های جدی به دنبال داشته باشد.
چک آپ‌های منظم دندانپزشکی
چک‌آپ‌های مربوط به مراقبت‌های دندانی تنها راهی است که باعث می‌شود پوسیدگی‌ها قبل از ایجاد آسیب‌های گسترده تشخیص داده شوند. دندانپزشک شما می‌تواند بر اساس وضعیت سلامت دهان و دندان شما، پیشنهادات اختصاصی و مناسبی را برای پیشگیری به شما ارائه کند.