در عکس‌برداری پانورامیک دندانپزشکی از مقادیر بسیار کم پرتو یونیزه شده برای گرفتن عکس از تمام دهان استفاده می‌شود. این کار توسط دندانپزشکان یا جراحان دهان و دندان به طور جداگانه یا به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی برای به کارگیری دندان مصنوعی، بریس‌ها، کشیدن و جراحی دندان و کارگذاری ایمپلنت‌ها انجام می‌شود.
این معاینه نیازی به آماده‌سازی ندارد. اگر باردار هستید به پزشک خود اطلاع دهید. همه جواهرات، عینک‌ها یا اشیاء فلزی که ممکن است در تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس اخلال ایجاد کنند را از خود دور کنید. از شما خواسته می‌شود که یک پیش‌بند سربی ببندید تا از بقیه بدن شما در برابر تابش اشعه محافظت شود.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
از مهم‌ترین روش‌های تشخیص مشکلات دهان و دندان در دندانپزشکی مراجعه به عکس رادیولوژی دندانی است. با اینکه این نوع عکس‌برداری نیاز به آمادگی خاصی ندارد اما نکاتی هست که باید از آنها آگاه بود و آنها را رعایت کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر می‌توانید با [shortcode-variables slug=”name1″] از طریق شماره‌ی [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[/alert]
اشعه ایکس پانورامیک چیست؟
رادیولوژی پانورامیک که به آن اشعه ایکس پانورامیک نیز گفته می‌شود. یک معاینه تصویری دوبعدی دندانی برای گرفتن عکس از کل دهان شامل دندان‌ها، فک‌های بالا و پایین، ساختارها و بافت‌های اطراف آنها است.
فک یک ساختار منحنی شکل به شکل نعل اسب است. به هر حال، اشعه ایکس پانورامیک یک عکس تخت در ساختار منحنی شکل می‌گیرد. معمولاً در این عکس جزئیات استخوان‌ها و دندان‌ها دیده می‌شوند.
اشعه ایکس (رادیولوژی) یک آزمایش پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری‌ها کمک می‌کند. در عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس قسمتی از بدن در معرض مقادیر کمی از پرتوهای یونیزه شده قرار می‌گیرد تا از داخل بدن عکس گرفته شود. اشعه ایکس قدیمی‌ترین و پرکاربردترین نوع تصویربرداری پزشکی است.
بر خلاف تصویربرداری‌های قدیمی از داخل دهان به وسیله اشعه ایکس که در آن دیتکتور اشعه ایکس یا فیلم درون دهان قرار داده می‌شد، فیلم اشعه ایکس پانورامیک داخل دستگاه قرار دارد.
برخی کاربردهای متداول اشعه ایکس پانورامیک
اشعه ایکس پانورامیک به طور گسترده‌ای توسط دندانپزشکان و جراحان دهان و دندان به صورت جداگانه با به عنوان یک ابزار تشخیصی مهم به کار گرفته می‌شود. در این روش قسمت‌های بیشتری نسبت به روش‌های داخل دهانی قدیمی تحت پوشش قرار می‌گیرد و در نتیجه اطلاعات ارزشمندی از سینوس‌های ماگزیلاری، وضعیت قرار گرفتن دندان‌ها و ناهنجاری‌های استخوانی دیگر به دست می‌آید. این معاینه همچنین برای یک برنامه درمان برای کارگزاری دندان مصنوعی کامل یا جزئی، بریس‌ها، کشیدن و جراحی دندان‌ها و ایمپلنت‌ها نیز به کار برده می‌شود.
در اشعه ایکس پانورامیک مشکلات و بیماری‌های دندانی دیگر نیز مشخص می‌شوند که برخی از آنها عبارتند از:
- بیماری‌های پیشرفته لثه
- وجود کیست در استخوان‌های فک
- تومورهای فک و سرطان دهان
- دندان‌های آسیب‌دیده از جمله دندان‌های عقل
- اختلالات فک (که به عنوان اختلالات مفصل تمپروماندیبولار نیز شناخته می‌شوند)
- سینوزیت
آماده‌سازی برای انجام فرایند
تصویربرداری پانورامیک با اشعه ایکس نیازی به آماده‌سازی ندارد.
ممکن است از شما خواسته شود که یک پیش‌بند سربی بپوشید تا بقیه قسمت‌های بدن شما در معرض تابش اشعه‌هایی که ممکن است از پرتو اشعه ایکس پانورامیک تابیده شوند قرا نگریند. ممکن است از شما خواسته شود که جواهرات، عینک و هر شی‌ء فلزی دیگر خود را از ناحیه‌ای که تحت عکس‌برداری است دور کنید زیرا ممکن است در تصاویر اشعه ایکس اختلال ایجاد کنند.
زنان باید همیشه دندانپزشک یا جراح دهان و دندان را از بارداری خود مطلع سازند. بسیاری از آزمایش‌های تصویری نباید در دوران بارداری انجام شوند زیرا جنین نباید در معرض این اشعه‌ها قرار گیرد. اگر تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس ضروری است باید اقدامات احتیاطی لازم برای به حداقل رساندن تابش اشعه به جنین به کار گرفته شود.
دستگاه چه شکلی است؟
دستگاه اشعه ایکس پانورامیک دو طرفه است. یک لوله اشعه ایکس روی یک طرف دستگاه نصب شده و فیلم یا دیتکتور اشعه ایکس در سمت دیگر قرار گرفته‌اند. سر بیمار از ناحیه چانه، پیشانی و طرفین روی دستگاه قرار گرفته می‌شود. ممکن است از یک قفل کننده بایت برای باز نگه داشتن دهان برای تصویربرداری شفاف استفاده شود.
نحوه انجام فرایند تصویربرداری چیست؟
اشعه ایکس نوعی تابش اشعه مانند نور یا امواج رادیویی است. اشعه ایکس از همه اشیا از جمله بدن انسان عبور می‌کند. زمانی که از این اشعه برای بررسی دقیق بدن انسان استفاده می‌شود، دستگاه یک اشعه کوچک را از بدن می‌گذراند، تصویر روی فیلم فوتوگرافیک یا یک دیتکتور مخصوص ضبط می‌شود.
در خلال عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس، لوله اشعه ایکس در یک محور نیم دایره‌ای دور سر بیمار می‌چرخد. این چرخش از یک طرف فک شروع کرده و در طرف دیگر خاتمه می‌یابد.
در عکس‌برداری پانورامیک به وسیله اشعه ایکس به جای این که فیلم داخل دهان بیمار قرار داده شود، دستگاه پرتو را از طریق بیمار با چرخش فیلم یا دیتکتور در سمت دیگر لوله اشعه ایکس ضبط می‌کند.
تا این اواخر، تصاویر اشعه ایکس روی ورقه‌های فیلم بزرگ (مانند یک نگاتیو عکس‌برداری بزرگ) ضبط می‌شد. امروزه، بیشتر تصاویر، فایل‌های دیجیتالی هستند که در به صورت الکترونیکی ذخیره می‌شوند. این تصاویر ذخیره شده به راحتی در دسترس بوده و معمولاً با تصاویر جاری گرفته شده به وسیله اشعه ایکس برای تشخیص و مدیریت بیماری مقایسه می‌شوند.
فرمت دیجیتالی این امکان را به دندانپزشک می‌دهد که کنتراست و روشنایی تصاویر را تغییر داده و تنظیم کند تا بافت‌ها و ساختارها بهتر مشاهده شوند. تصاویر روی فیلم را نمی‌توان تنظیم کرده یا تغییر داد.
نحوه انجام فرایند
نخست شما در مرکز یونیت قرار داده می‌شوید به طوری که تکنسین بتواند به راحتی و با دقت وضعیت سر شما را تنظیم کند. یونیت را می‌توان طوری تنظیم کرده که با وضعیت ایستاده بیمار یا نشستن او روی ویلچر سازگار شود. سپس یک قفل کننده بایت در دهان بیمار قرار داده می‌شود تا دندان‌ها در تراز مناسب قرار گیرند. جایگذاری صحیح دندان‌ها و سر برای گرفتن تصاویر واضح از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
از شما خواسته می‌شود که بی‌حرکت بمانید تا دسته چرخشی به صورت یک نیم‌دایره اطراف سر شما بچرخد و تصویربرداری کند. معمولاً، این کار بین 12 تا 20 ثانیه طول می‌کشد.
من در حین انجام فرایند یا پس از آن چه احساسی دارم؟
تصویربرداری پانورامیک به وسیله اشعه ایکس بدون درد، سریع و به راحتی انجام می‌شود. ممکن است توصیه شود که این روش پس از عکس‌برداری از داخل دهان به وسیله اشعه ایکس برای بیماران حساس به بسته بودن دهان انجام شود.
مزایا و خطرات احتمالی تصویربرداری پانورامیک به وسیله اشعه ایکس
مزایا
- اشعه‌ای پس از تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس در بدن بیمار باقی نمی‌ماند.
- معمولاً اشعه ایکسی که برای فرایندهای تشخیص انجام می‌شود عوارض جانبی ندارد
- اشعه ایکس پانورامیک برای کودکان نیز قابل استفاده است زیرا لازم نیست فیلم در دهان آنها قرار داده شود.
خطرات احتمالی
زنان باید همیشه باردار بودن خود را به اطلاع دندانپزشک یا جراح دهان و دندان برسانند.
محدودیت‌های اشعه ایکس پانورامیک چیست؟
به وسیله اشعه ایکس پانورامیک نمی‌توان عکس‌هایی دقیقی و با جزئیات از هر دندان یا بافت نرم مانند عضلات گرفت. معمولاً این روش برای ارزیابی اولیه استخوان‌ها و دندان‌ها به کار برده می‌شود. از آنجا که دهان قوس دارد، اشعه پانورامیک در برخی موارد عکس‌هایی تار می‌گیرد که ارزیابی دقیق دندان‌ها و فک به وسیله آنها امکان‌پذیر نیست. اگر جراح دهان و دندان یا دندانپزشک نیاز به اطلاعات بیشتری داشته باشد باید از روش‌های تصویربرداری دیگر مانند اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیس (ام آر ای) استفاده کند. همچنین می‌تواند از سی تی پرتو مخروطی دندانی که یک روش تصویربرداری پیشرفته برای بعضی بخش‌های بدن است نیز استفاده کند.
رادیولوژی دیجیتالی
رادیولوژی دیجیتالی یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌هایی که است در این حرفه وجود دارد. کاهش قرار گرفتن بیمار در معرض اشعه در افزایش مهارت تشخیصی ما اثر شگفت‌انگیزی دارد. کاهش استفاده از مواد شیمیایی و زباله‌های دیگر همراه با رادیولوژی‌های قدیمی نیز یکی از مزیت‌های این روش در رابطه با محیط زیست است. با این که در مورد مزایای تشخیصی این روش در سخنرانی‌ها و مقالات مختلف مورد توجه قرار گرفته است اما یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این روش مغفول مانده است: علیرغم نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه بالا، رادیولوژی دیجیتالی واقعاً روشی مقرون به صرفه است.
عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس در دوران بارداری
ممکن است شما شنیده باشید که عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس در دوران بارداری برای نوزاد ضرر دارد. این می‌تواند صحیح باشد اما در برخی موارد نگرفتن عکس به وسیله اشعه ایکس می‌تواند برای شما ضرری بیشتر از نوزاد داشته باشد. به یاد داشته باشید که مادر سالم یعنی بچه سالم.
آیا عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس در دوران بارداری بی‌خطر است؟
معمولاً اشعه ایکس در دوران بارداری بی‌خطر است اما همیشه در مورد این موضوع مناقشه بوده است. نتایج مطالعات نیز متناقض بوده و بنابراین فقط زمانی باید عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس انجام شود که مزایای آن بیش از خطرات احتمالی آن باشد. اشعه ایکس می‌تواند اطلاعات بسیار مهم و حتی حیات‌بخشی در مورد بیماری‌های مختلف به پزشک بدهد؛ مانند بسیاری چیزهای دیگر، اشعه ایکس نیز در عین حالی که مزایای زیادی دارد با خطرات و معایبی نیز همراه است.