درمان خشکی دهان و کاهش ترشح بزاق با روش های خانگی و دارویی

خشکی دهان به بیماری زروستومی هم شهرت دارد. وقتی غده‌های بزاقی دهان نتوانند به حد کافی بزاق ترشح کنند، این بیماری علائم خود را نشان می‌دهد. احساس خشکی و چروکیدگی دهان از علائم این بیماری محسوب می‌شوند. ممکن است برخی نشانه‌های دیگر همچون خشکی زبان، دهان درد و ترک خوردگی لب‌ها را هم در پی داشته باشد. ترشح بزاق جزء ضروری فرآیند هضم به حساب می‌آید. بزاق به مرطوب نگه داشتن و هضم مواد غذایی کمک می‌کند. این ماده به عنوان مکانیزم دفاعی بدن نقش‌های مهمی را برعهده دارد مانند کمک به حفظ سلامت دندان، محافظت دهان در برابر بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان. خشکی دهان به‌تنهایی یک بیماری بالینی جدی در نظر گرفته نمی‌شود. اما بعضی مواقع حکایت از یک اختلال پزشکی دیگر دارد و باید به موقع مداوا گردد. خشکی دهان می‌تواند عوارضی همچون پوسیدگی دندان هم ایجاد کند. به چند دلیل خشکی دهان یک شرایط ناراحت‌کننده را برای بیماران رقم می‌زند، اما به کمک یک دندانپزشک می‌توان نحوه کنترل آن را آموخت.

[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]

اگر خشک شدن دهان حالت مزمن پیدا کرده است می‌تواند آزاردهنده شود و پیامدهای بسیار جدی را برای سلامت دهان به همراه داشته باشد. خشکی دهان قادر است بافت‌های نرم دهان را زخم کند و آنها را متورم و در برابر عفونت آسیب‌پذیر کند. اگر قابلیت پاکسازی بزاق دهان از کار بیفتد، پوسیدگی دندان و سایر مشکلات سلامت دهان و دندان بیش از پیش بروز خواهند کرد. مراقبت از دندان‌ها و لثه‌ها اهمیت بسزایی دارد. پیشنهاد می‌کنیم 2 مرتبه در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید یا از شوینده‌های دهان جهت از بین بردن جرم دندان و باقیمانده مواد غذایی هرجا که با مسواک امکان دسترسی به آنها وجود ندارد، استفاده نمایید. درصورتی‌که یک بیماری اصلی علت خشکی دهان تشخیص داده شود، احتمالا به روش درمانی دیگر نیاز است. بیماران می‌توانند به متخصصین ما در کلینیک [shortcode-variables slug=”name1″] مراجعه کنند و درخصوص راهکارهای مراقبتی و بهترین گزینه درمانی از آنها مشاوره بگیرند. جهت دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس بگیرید.

[/alert]

خشکی دهان چه علتی دارد؟

برخی علت‌های خشکی دهان از قرار ذیل هستند:

•  اثرات جانبی مصرف برخی داروها. ممکن است خشکی دهان بواسطه اثرات جانبی تعدادی داروهای تجویزی و غیرتجویزی بروز کند، مانند داروهای استعمال شده جهت درمان افسردگی، اضطراب، درد، آلرژی و سرماخوردگی (آنتی‌هیستامین و ضد‌احتقان بینی)، چاقی، آکنه (جوش صورت)، صرع، فشارخون (داروی پیشاب‌آور)، اسهال، بی‌اختیاری ادرار، آسم (داروهای گشادکننده برونش) و بیماری پارکینسون. حتی ممکن است خشک شدن زبان و دهان بواسطه اثرات جانبی داروهای مسکن و آرامش‌دهنده عضله بروز کند.
•  اثر جانبی ناشی‌ از عفونت‌ها و بیماری‌های خاص. احتمال دارد خشکی دهان بواسطه اثرات جانبی برخی بیماری‌های بالینی مانند سندروم شوگرن، ایدز، آلزایمر، دیابت، کم خونی، فیبروز سیستیک، آرتریت روماتوئیدی، فشارخون، پارکینسون، سکته مغزی و اوریون نمایان گردد.
•  اثر جانبی برخی روش‌های درمانی خاص. آسیب به غده‌های بزاقی ترشح‌ کننده بزاق می‌تواند میزان ترشح این ماده را در دهان کاهش دهد. برای مثال، این آسیب می‌تواند از قرار گرفتن سر و گردن در مقابل اشعه و یا انجام شیمی درمانی نشئت بگیرد.
•  آسیب عصبی. شاید خشکی دهان درنتیجه وارد آمدن صدمه به عصب سر و گردن بعد از یک سانحه یا جراحی بروز کرده باشد.
•  کم‌آبی بدن. ابتلا به بیماری‌هایی که منجر به از دست رفتن آب بدن می‌شوند مانند تب، عرق زیاد، استفراغ، اسهال، از دست رفتن خون و سوزش ممکن است موجب خشکی دهان گردند.
•  خارج کردن غده‌های بزاقی از طریق جراحی
•  سبک زندگی. مصرف دخانیات و سیگار بر میزان ترشح بزاق شخص تاثیرگذار است و خشکی دهان را وخیم‌تر می‌کند. علاوه‌براین نفس کشیدن با دهان باز در دراز مدت باعث بروز این بیماری می‌گردد.

علائم

علائم شایع خشکی دهان عبارتند از:

•  احساس چسبندگی و خشکی دهان
•  تشنگی مکرر
• دهان درد، بروز زخم و شکاف پوست در گوشه‌های دهان، ترک‌خوردگی لب‌ها
•  احساس خشکی گلو
•  احساس سوزش یا گزگز شدن دهان به خصوص روی زبان
•  خشکی، قرمزی، ورم زبان
•  مشکلات گفتاری، جویدن، بلعیدن و طعم غذا
•  گرفتگی و خشکی مجرای بینی، گلودرد
•  بوی بد دهان

اهمیت درمان

خشکی دهان به دلیل تحلیل رفتن بزاق دهان می‌تواند با بدن درد همراه باشد. گاها احساس خشکی دهان باعث مشکلات گفتاری و بلعیدن غذا و نوشیدنی‌ها می‌شود. هدف روش‌های درمانی بهبود سطح کیفیت زندگی بیماران است. وقتی بزاق دهان کمتر ترشح شود، دندان‌های بیمار از دسترسی به محلول غنی از موادمعدنی محروم می‌شوند و این ماده معمولا نقش پاکسازی و حفاظت از دندان‌ها را برعهده دارد. این مشکل نهایتا آسیب‌پذیری دندان‌ها در برابر پلاک دندان را بیشتر می‌کند. دندانپزشکان در این مواقع برخی روش‌های درمانی جهت افزایش رطوبت دهان بیمار را پیشنهاد می‌کنند تا از این طریق از انباشتگی جرم دندان و آماس لثه پیشگیری شود.

درمان خشکی دهان

درمان خشکی دهان به علت بروز آن بستگی دارد. اگر حدس می‌زنید به خشکی دهان دچار شده‌اید برای تشخیص علت آن به یک دندانپزشک مراجعه کنید.

•  درصورتی‌که مصرف برخی داروها علت خشکی دهان تشخیص داده شوند، احتمالا پزشک نوع و دوز مصرف داروها را تغییر خواهد داد.
•  اگر غده‌های بزاقی عملکرد نرمال خود را از دست داده باشند اما ترشح بزاق همچنان ادامه داشته باشد، احتمالا دندان پزشک به منظور تحریک بزاق برخی داروهای تجویزی یا بدون نسخه (قرص‌های پیلوکارپین و سویملین) را برای بیمار تجویز خواهد کرد.
•  ممکن است مصرف بزاق مصنوعی برای مرطوب نگه داشتن فضای دهان به بیمار پیشنهاد شود.

شاید مصرف برخی محصولات کاربردی و به خصوص برای درمان خشکی دهان به بیمار توصیه گردد. این محصولات شامل اقلام زیر می‌شوند:

•  ژل خشکی دهان: این ژل از عملکرد تسکین درد و ناراحتی برخوردار است.
•  خمیردندان حاوی فلوراید: این خمیردندان مخصوصا برای بیماران 6 سال و بالاتر که از خشکی دهان رنج می‌برند، تولید شده است. به جای خمیرهای معمولی می‌توانید مقدار کمی از این خمیردندان را روزی یکبار و قبل از خواب استعمال کنید. مسواک زدن باید حداقل 2 دقیقه به طول بینجامد.

موثرترین روش تشخیص علت خشکی دهان و یافتن روش درمانی صحیح، مراجعه به یک دندانپزشک است. به طور مرتب به دندانپزشکی مراجعه کنید تا معاینات بالینی و تخصصی صورت گیرد و در صورت ضرورت روش‌های درمانی خشکی دهان اصلاح گردند.

درمان خانگی

اتخاذ برخی اقدامات از سوی بیماران می‌تواند به کاهش خشکی دهان کمک کند، ازجمله:

•  هرچندوقت یکبار و بین وعده‌های غذایی مقداری آب یا نوشیدنی‌های بدون‌ قند مصرف کنید.
•  از مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند قهوه، چای، و نوشابه خودداری کنید.
•  محصولات مراقبت از دهان به مرطوب نگه داشتن دهان کمک خواهند کرد.
•  به منظور جریان انداختن بزاق دهان می‌توانید آدامس بدون‌قند بجوید یا آب نبات سفت و بدون قند را در دهان مک بزنید، آب نبات‌هایی با طعم مرکبات، دارچین و نعناع گزینه‌های ایده‌الی هستند.
•  از مصرف دخانیات پرهیز کنید زیرا دهان را خشک می‌کند.
•  مصرف موادغذایی تند و شور را کاهش دهید زیرا خشکی دهان را با درد همراه می‌سازند.
•  خودداری از خوردن غذاهای اسیدی و شیرین
•  برای مرطوب نگه داشتن دهان به قدر کافی آب بنوشید.
•  هنگام خواب از دستگاه بخور یا مرطوب‌ساز استفاده کنید.
•  تا انجا که امکان دارد به جای دهان از بینی نفس بکشید.

نخ دندان کشیدن در هر روز به نفع تمامی افراد است، اما وقتی به خشکی دهان دچار باشید بیشتر اهمیت پیدا می‌کند. این بیماری قادر است بیمار را در معرض ریسک ابتلا به بیماری لثه قرار دهد، بنابراین افراد باید با دقت بین دندان‌ها و محل تلاقی دندان و لثه را هر روز نظافت کنند تا از این طریق بزاق بیشتری ترشح گردد و به رفع خشکی دهان کمک کند.