ارتودنسی
کار متخصص ارتودنسی بیشتر تصحیح مال اکلوژن یا جفتشدن نامناسب دندانهاست. این امر میتواند ناشی از موقعیت نادرست دندانها یا دو فک نسبت به هم باشد، یا ممکن است درجاتی از هر دو مشکل در یک فرد موجود باشد.
درمانهای ارتودنسی ممکن است تنها بر تصحیح موقعیت دندانها و یا تغییر الگو و جهت رشد دو فک (درمانهای ارتوپدیک) متمرکز باشد. از جنبهٔ دیگر میتوان درمانهای ارتودنسی را به درمان با دستگاههای ثابت و متحرک تقسیم کرد.
دستگاههای ثابت دستگاههایی هستند که در طول درمان نیازی به خارج نمودن آنها از دهان توسط بیمار وجود ندارد و اجزای اصلی تشکیلدهندهٔ آنها براکت و سیم میباشد. براکتها همان اجزای کوچکی هستند که توسط چسب خاصی به دندان چسبانده میشوند.
در بین مردم از اصطلاح سیمکشی یا سیمبستن دندان هم برای اشاره به این عمل استفاده میشود.
دستگاههای متحرک انواعی هستند که بیمار میتواند در طول درمان آنها را از دهانش خارج کند، البته گاهی این خارج نمودن ممکن است بنا بر تجویز ارتودنتیست محدود به زمانهای کوتاهی مانند زمان غذاخوردن یا مسواکزدن باشد. این نوع دستگاهها در بین مردم به «پلاک» مشهورند.
زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی
زمان مناسب برای شروع درمان ارتودنسی بستگی به نوع ناهنجاری دارد؛ در مورد بیمارانی که مشکلات اسکلتی دارند، بهعنوان مثال فک بالای آنها جلوتر از موقعیت طبیعی است یا برعکس فک پایینشان عقبتر از موقعیت مناسب خود قرار گرفته، بهترین زمان برای شروع درمان، سالهای قبل از بلوغ است چون میتوان از رشد کودکان و نوجوانان برای درمان این ناهنجاریها استفاده کرد، بنابراین حوالی سن ۹سالگی برای دختر خانمها و حوالی سن ۱۱سالگی برای پسرها توصیه میشود. در مورد مشکلاتی که صرفاً مربوط به دندانها میشود محدودیت سنی وجود نداشته ولی زمان طلایی برای درمان حوالی ۱۲سالگی است.
در یک دستهبندی کلی ارتودنسی در ۶ نوع انجام میشود
ارتودنسی متحرک
ارتودنسی با استفاده از براکتهای فلزی
ارتودنسی با براکتهای همرنگ دندان
ارتودنسی برایکتهای فلزی یا سرامیکی بدون الاستیک
ارتودنسی از پشت دندان یا سیستم لینگوال
ارتودنسی شفاف یا Invisalign
با بهره گیری از انواع روشهای ارتودنسی دندان نحوه قرار گیری دندانها در دهان به صورت صحیح انجام گرفته همچنین در ارتودنسی دندان بیمارعلاوه بر عملکرد ، شاهد بهبود ظاهر دندان ها و زیبایی لبخند نیز می شود.
ارتودنسی لینگوال
یکی از روش های ارتودنسی لینگوال ، روشی است که در آن براکت ها ( نگین ارتودنسی ) و سیم از پشت به دندانها چسبانده می شود. از آنجا که این روش نیازمند ابزار و تجهیزات خاصی است و با توجه به امکانات موجود در کشورمان، این روش برای درمان های ساده و جزئی کاربرد دارد و روش رایج و فراگیری نیست.
ارتودنسی نامرئی (اینویزالاین)
روش دیگر ارتودنسی نامرئی ، استفاده از پوسته های نازک و شفاف شیشه ای است که به نام اینویزالاین شناخته می شود و همانند قالبی روی دندان ها نشانده می شود. روند درمان بدین صورت است که صاف شدن دندانها مرحله به مرحله با کامپیوتر شبیه سازی می شود و در هر مرحله توسط پرینتر 3 بعدی ، یک پوسته شفاف ساخته می شود که بیمار هر کدام از آنها را باید 2_3 هفته در دهان قرار دهد تا نتیجه مورد نظر حاصل آید.
بسته به مشکل بیمار بین 8_20 مرحله برای تکمیل درمان نیاز است.
ارتودنسی با براکتهای سرامیکی
در این روش که بیشترین سابقه را در میان درمانهای ارتودنسی نامرئی دارد، از براکتهای سرامیکی (شیشه ای) استفاده می شود و بقیه مراحل و روشهای درمانی هیچ تفاوتی با روشهای معمول ندارد. درمان ارتودنسی ثابت سیمی از بین براکتها گذرانده می شود که در صورت تمایل بیمار می توان از سیمهای روکش دار همرنگ دندان استفاده کرد؛ در صورت استفاده از سیمهای معمولی فلزی نیز تنها یک خط نازک نقره ای روی دندانها دیده می شود. البته در این روش چون براکتها بر روی سطح بیرونی دندانها چسبانده می شوند از فاصله بسیار نزدیک، آنها دیده میشوند ولی در فعالیتهای معمول روزمره، بیماران از نظر دیده نشدن درمان ارتودنسی خود ابراز رضایت می کنند. همچنین این نکته نیز باید مدنظر باشد که چون حرکت دندانها در این روش کندتر است، درمان مقداری طولانی تر می شود. در مجموع این روش درمانی در میان روشهای ارتودنسی نامرئی در ایران، جامعیت و کارایی بیشتری داشته و رضایت بالای بیماران را نیز به همراه دارد.
نحوه مراقبت از ارتودنسی
روش صحیح استفاده از مسواک ارتودنسی
روش استفاده از Soft Picks
روش استفاده از مسواک بین دندانی
روش استفاده از نخ دندان ارتودنسی
روش استفاده از موم ارتودنسی