فلوروسیس یا به عبارتی لکه‌های سفید دندانی نوعی تغییر رنگ یا لکه‌های دائمی هستند که در ظاهر دندان‌ها نمایان می‌شوند. این عارضه که ناشی از مصرف زیاد فلوراید می‌باشد در کودکان 3 ماهه تا 8 ساله بیشتر مشاهده می‌شود. علت تشکیل لکه‌های سفید مینای دندان افزایش دریافت فلوراید در زمان تشکیل جوانه دندانی دندان‌های دائمی در زیر لثه است. به محض رشد دندان‌های دائمی از لثه، لکه‌های سفید در مینای دندان خود را نشان می‌دهند. شایان ذکر است که لکه‌ها و خال‌های ناشی از مصرف فلوراید روی دندان‌های دائمی باقی می‌ماند و ممکن است با گذشت زمان موجب تغییر رنگ و تیره‌شدن دندان‌ها شود.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
باید خاطر نشان کرد که فلوروسیس دندانی یک بیماری نیست بلکه نوعی تغییرات زیبایی در ساختمان دندان‌ها است که ظاهر آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. فلوروسیس ممکن است موجب پیدایش لکه‌های سفید یا قهوه‌ای روی مینای دندان‌ها یا ناهنجاری در سطح دندان‌ها شود. در صورت مشاهده لکه، رگه‌های سفید و یا هر گونه تغییر رنگ مشکوک به فلوروسیس در ظاهر دندان‌های خود و کودکتان بهتر است جهت معاینه و درمان فلوروسیس یا هر نوع مشکل دندانی دیگر به یک متخصص دندانپزشک مراجعه کنید. متخصصین ما در [shortcode-variables slug=”name1″] جهت بهبود و بازگرداندن دندان‌ها به ظاهر زیبای خود اقدامات درمانی مختلفی چون سفیدکردن دندان‌ها، باندینگ و ونیر را بکار می‌برند. جهت کسب اطلاعات بیشتر یا رزرو وقت ملاقات لطفا با تلفن [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.[/alert]
فلوروسیس چیست؟
فلوراید ماده معدنی است که نقش مهمی در رشد استخوان و دندان‌ها دارد. حد سالم دریافت میزان فلوراید 1.5 تا 4 میلی‌گرم در روز می‌باشد. مصرف کمتر از میزان تعیین شده منجر به کاهش یا کمبود فلوراید و از طرفی مصرف زیاد آن نیز موجب بیماری به نام فلوروسیس یا لکه‌های سفید دندانی می‌شود. از عوارض کمبود فلوراید می‌توان به پوسیدگی دندان‌ها اشاره کرد.
مراحل فلوروسیس دندانی
فلوروسیس دندانی دارای مراحل مختلفی است. مصرف میزان زیاد فلوراید توسط کودک موجب افزایش شدت فلوروسیس می‌گردد. عواملی چون کمبود تغذیه‌ای و اختلالات کلیه می‌توانند باعث تشدید این عارضه شوند. درجه‌بندی فلوروسیس دندانی شامل:
- بسیار خفیف: در این حالت، لکه یا نقطه‌های نامنظم تیره یا سفید به سفیدی رنگ کاغذ بر روی کمتر از یک چهارم سطح دندان مشاهده می‌شود. دندان‌های دوراسی یا آسیاب دوم که بیش از 1 تا 2 میلی‌متر از سطح مینای آن‌ها دارای لکه‌های سفید هستند اغلب در این دسته قرار می‌گیرند.
- خفیف: در این حالت لکه‌های سفید سطح دندان وسیع‌تر است اما این لکه‌ها بیشتر از 50 درصد یا به‌عبارتی نیمی از سطح دندان‌ها را دربرنمی‌گیرد.
- متوسط: تمام سطح مینای دندان تحت تاثیر مصرف زیاد فلوراید و درمعرض خطر ساییدگی قرار می‌گیرد. در چنین شرایطی وجود لکه قهوه‌ای رنگ اغلب ظاهر زیبای دندان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
- شدید: تمام سطح مینای دندان آسیب دیده و با شکل‌گیری عارضه‌ای به‌نام هیپوپلازی مینای دندان، شکل کلی دندان تحت تاثیر قرار می‌گیرد. از ویژگی مهم این مرحله می‌توان به شکل‌گیری حفره‌های پراکنده و یا کنار هم روی دندان‌ها اشاره کرد. در نوع شدید فلوروسیس، اغلب لکه‌های قهوه‌ای گسترده و همچنین حالتی شبیه به خوردگی در ظاهر دندان‌ها مشاهده می‌شوند.
علل
معمولا میزان زیاد فلوراید در آب آشامیدنی منجر به پیدایش لکه‌های سفید روی دندان‌های کودکان می‌شود. آب آشامیدنی برخی مناطق به دلیل دارا بودن میزان زیاد فلوراید عامل اصلی شکل‌گیری لکه‌های سفید در دندان کودکان می‌باشد. از آن جایی‌که پوسته زمین حاوی مقدار زیادی فلوراید است، افرادی که از آب‌های چاه استفاده می‌کنند بیشتر در معرض بیماری فلوروسیس قرار دارند. مصرف منظم محصولاتی که با آب‌های حاوی فلوراید زیاد تهیه می‌شوند می‌توانند موجب بیماری فلوروسیس شوند. سبزیجات و خوراکی‌هایی که با آب مناطق آلوده به فلوراید زیاد تهیه می‌شوند حاوی مقادیر زیاد فلوراید هستند.
غذاهای دریایی، چای، خمیر دندان، محصولات دندانی و برخی مکمل‌های غذایی نیز دارای فلوراید هستند. مصرف تمام موارد ذکر شده برای افرادی که قبلا درمعرض فلوراید زیاد قرار داشتند بسیار مضر است. شدت لکه‌های سفید دندانی در افراد به میزان مصرف فلوراید، سن، واکنش فردی، میزان فعالیت فیزیکی، وزن، تغذیه و رشد استخوان بستگی دارد.
علائم
فلوروسیس دندانی و فلوروسیس اسکلتی دو نوع مهم فلوروسیس محسوب می‌شوند. فلوروسیس دندانی در مراحل رشد دندانی کودکان کمتر از 8 سال رخ می‌دهد. این تغییرات اغلب زمان رشد و تکامل دندان‌ها رخ می‌دهند. تغییراتی که در پی عارضه فلوروسیس در دندان‌ها بوجود می‌آیند شامل:
- پیدایش لکه‌های سفید و گچ مانند
- نمایان شدن لکه‌های قهوه‌ای رنگ در سطح دندان‌ها
- در موارد شدید ساییدگی و پیدایش حفره در دندان‌ها
شدت آسیب به میزان و طول دوره مصرف فلوراید بستگی دارد. لازم به ذکر است که کمبود فلوراید نیز بدون آسیب نیست و باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
تشخیص
روش‌های تشخیص لکه سفید روی دندان عبارتند از:
- اندازه گیری سطح فلوراید ادرار و خونابه: افرادی که روی دندان‌های آن‌ها لکه‌های سفید مشاهده می‌شود به احتمال زیاد سطح فلوراید بدن آن‌ها افزایش یافته است.
- نمونه‌برداری از استخوان و ارزیابی سطح فلوراید استخوان جهت تشخیص فلوراید استخوانی
- سی تی اسکن جهت تشخیص تغییرات استخوانی مرتبط با فلوروسیس
- اسکن ام آر آی جهت تشخیص تغییرات مرتبط با فشرده‌سازی بافت‌ها و اعصاب
اندازه‌گیری سطح فلوراید آب آشامیدنی منطقه مسکونی هر فردی می‌تواند کمک شایانی به تشخیص فلوروسیس کند.
درمان
از آن‌جایی که تغییرات ناشی از لکه سفید روی دندان دائمی هستند در نتیجه درمان این عارضه کار نسبتا دشواری است. خوشبختانه گزینه‌های درمانی متعددی جهت این رفع این مشکل وجود دارد.
سفید کردن دندان
سفید کردن دندان‌ها روشی است که در طی آن رنگ دندان‌ها به‌طور یکنواخت سفید می‌شوند. در این حالت هر نوع لکه ناشی از فلوروسیس ممکن است سفیدتر جلوه کند. این موضوع خصوصا بلافاصله بعد از بلیچینگ بسیار محسوس می‌شود. علت این امر این است که بلیچینگ موجب آب‌زدایی بافت دندان‌ها شده و درنتیجه دندان‌ها سفیدتر از آن‌چه که هستند نمایان می‌شوند.
با هیدراته شدن تدریجی دندان‌ها لکه‌های ناشی از فلوروسیس کمتر دیده می‌شوند. افرادی که مبتلا به فلوروسیس خفیف هستند ممکن است از نتایج حاصل از سفید کردن دندان‌ها راضی باشند. به همین دلیل این قبیل افراد اغلب به‌جای درمان فلوروسیس و رفع آن دوست دارند از طریق بلیچینگ ظاهر دندان‌های خود را بهبود بخشند.
ونیر پرسلن
از نظر زیبایی، ونیر پرسلن یکی از بهترین روش‌های درمانی عارضه لکه سفید روی دندان است. ونیرهای دندانی به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند که می‌توانند جایگزین مینای دندان شوند. ونیرهای روکش‌های سخت، نازک و هم‌رنگ دندان هستند که می‌توانند بسیاری از عیوب دندانی را بپوشانند. این روکش‌ها با پنهان کردن عیوب جزئی تا متوسط دندان‌ها زیبایی دندان‌ها را افزایش می‌دهند. از ویژگی ونیرها این است که نحوه تغییر رنگ آن‌ها همانند دندان‌ها نیست و معمولا تا 20 سال و در برخی موارد حتی بیشتر عمر کنند. ونیرها به دلیل سخت بودن، استحکام، ماندگاری، ظاهر مات و زیبا شبیه شیشه و مقاومت بالا در برابر حملات شیمیایی می‌توانند بهترین گزینه درمانی باشند.
کامپوزیت باندینگ
رزین‌های کامپوزیت می‌توانند به بیشترین ساختار دندان سالم متصل شوند. رزین‌های کامپوزیت از طریق ایجاد برش‌های زیرین بسیار کوچک در مواد دندان‌های طبیعی به‌صورت خودکار به دندان‌ها متصل و یا چسبیده می‌شود. برش‌های میکروسکوپی اجازه می‌دهند تا مینای دندان و رزین کامپوزیت به هم متصل شده و یک تکه به‌نظر برسند.
پیشگیری از فلوروسیس
مراحل پیشگیری از عارضه فلوروسیس خصوصا در مناطقی که آب آشامیدنی آن‌ها حاوی فلوراید زیاد است شامل:
- تشخیص میزان فلوراید موجود در آب آشامیدنی از طریق سازمان‌های محلی
- اگر غلظت فلوراید آب آشامیدنی منطقه زیاد باشد بهتر است از دادن مکمل‌های غذایی حاوی فلوراید به کودکان خودداری کرد.
- آموزش بهداشت یکی از راه‌های مقابله با فلوروسیس است. عوارض بد مصرف زیاد فلوراید باید به همه افراد اطلاع داده شود. رژیم متعادل همراه با مصرف مقدار زیاد میوه و سبزیجات باید به همه توصیه شود. سوء‌تغذیه می‌تواند مشکل را وخیم‌تر کند.
- توصیه می‌شود کودکان با شیر مادر تغذیه شوند.
- نظارت به مسواک زدن کودکان: کودکان نباید هنگام مسواک زدن خمیردندان حاوی فلوراید را بخورند. کودکان کم‌سن بهتر است از خمیر دندان کمتری استفاده کنند. توصیه می‌شود کودکان از مصرف دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید اجتناب کنند.