فرنکتومی عمل ساده‌ای است که توسط دندانپزشک انجام می‌شود. جراحی فرنکتومی با هدف برداشتن بافتی انجام می‌شود که در امتداد زیر زبان (جراحی فرنوم یا بند زیر زبان) یا لب بالا ( جراحی فرنوم لب) کشیده شده است. دندانپزشک قبل از انجام عمل به چند نکته، از جمله احتمال اصلاح خود به خودی و تدریجی ناهنجاری، توجه می‌کند. جراحی فرنکتومی نوزادان مشکلاتی مانند دشواری نوزاد برای شیر خوردن را برطرف می‌کند، همچنین عمل غالباً به منظور جلوگیری از فاصله‌دار شدن دندان‌ها قبل یا حین ارتودنسی انجام می‌شود. فرنوم برجسته لب معمولاً باعث فاصله‌دار شدن دندان‌های جلو می‌شود و ارتودنسی به تنهایی برای بستن این فاصله کافی نیست. همچنین اگر فرنوم همچنان در محل نامناسب باشد، احتمال این وجود دارد که دندان‌ها پس از باز کردن سیم‌کشی، دوباره به وضع اولیه برگردد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
اگر فرنوم، بند زیر زبان یا بند متصل کننده لب به به لثه‌های میان دندان‌های بالا، بزرگتر از حد معمول باشد و به موقع درمان نشود، عوارض متعددی بروز می‌یابد. وجود بافت زیادی، مشکلاتی را برای تغذیه و یادگیری حرف زدن نوزاد ایجاد می‌کند و به مرور زمان به ناراحتی‌های دهان و دندان مانند بیماری لثه دامن می‌زند و رعایت بهداشت دهان و دندان را دشوار می‌کند. موارد شدید این ناهنجاری حتی اعتماد به نفس کودک را تحت الشعاع قرار می‌دهد. اگر فرزندتان مشکل بند زیر زبان یا بند لب دارد، متخصصین ما در [shortcode-variables slug=”name”] با کادری مجرب و با تجربه آماده پاسخگویی به سوالات شما در زمینه فرنکتومی هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمایید.
[/alert]
چرا بند زیر زبان یا بند لب مشکل‌ساز می‌شود؟
مشکل بند زیر زبان یا بند لب زمانی رخ می‌دهد که بافت نازک داخل دهان به نام فرنوم بیش از حد رشد کند. دو نوع فرنوم داخل دهان وجود دارد:
- فرنوم لب: فرنوم لب در وسط لب‌ها وجود دارد و داخل لب‌های بالا و پایین را به بافت لثه متصل می‌کند.
- فرنوم زبان: اگر در آیینه نگاه کنید و زبان را به سمت سقف دهان بالا ببرید، می‌توانید فرنوم زبان را ببینید.
عملکرد فرنوم محدود کردن حرکت عضلات است تا بافت آسیبی نبیند. با این حال وجود بافت اضافی فرنوم عوارضی را ایجاد می‌کند.
مشکلات ناشی از بند زیر زبان
بند زیر زبان حرکت زبان را محدود می‌کند و از حرکت آزادانه آن جلوگیری می‌کند. مشکل بند زیر زبان گاهی چندان شدید نیست و ناراحتی‌های جزیی ایجاد می‌کند، برای مثال بیمار نمی‌تواند بستنی را لیس بزند. اما بند زیر زبان گاهی عوارض جدی مانند موارد زیر را ایجاد می‌کند:
- مشکل برای مکیدن شیر در نوزادی و غذا خوردن در سنین بالاتر
- اختلال‌های گفتار
- درد و ناراحتی
- ناراحتی‌های لثه مانند تحلیل لثه
- زبان زدن و در نتیجه نامنظم شدن دندان‌ها و بروز مشکلات بایت
عوارض ناشی از بند لب
عوارض ناشی از بند لب تا حدی شبیه به عوارض بند زیر زبان است. رشد بیش از حد فرنوم لب مشکلات زیر را ایجاد می‌کند:
- درد و ناراحتی
- کودک نمی‌تواند دندان‌ها را به خوبی مسواک بزند.
- شیر خوردن و تغذیه دشوار
- بروز ناراحتی‌های لثه مانند تحلیل رفتن لثه
- نامرتب شدن دندان‌ها و بروز مشکلات بایت، برای مثال فاصله‌دار شدن دندان‌ها
عمل فرنکتومی کودکان
اگر بزرگ بودن فرنوم لب باعث فاصله‌دار شدن دندان‌ها شده باشد، با انجام جراحی فرنکتومی زبان در دوران کودکی می‌توان ضرورت انجام درمان‌های دیگر را در دوران بزرگسالی از بین برد. اگر فرنوم قبل از درآمدن دندان‌های دائمی جراحی نشود، فاصله بین دندانی را دیگر نمی‌توان فقط با برداشتن فرنوم اصلاح کرد. با این حال گاهی اوقات فرنوم لب اثری بر درآمدن دندان‌های دائمی ندارد و فاصله بین دندانی به طور طبیعی، با درآمدن دندان‌های دائمی بسته می‌شود. دندانپزشک ضرورت و مناسب بودن انجام عمل فرنکتومی بر روی خردسالان را تعیین می‌کند.
جراحی فرنکتومی در درمان ارتودنسی
متخصص ارتودنسی گاهی در اواخر درمان ارتودنسی توصیه می‌کند که جراحی فرنوم زبان و لثه برای مرتب ماندن دندان‌ها انجام شود. در این شرایط برداشتن فرنوم تنها روشی است که از برگشت دندان‌ها به وضعیت اولیه و فاصله‌دار شدن مجدد دندان‌ها جلوگیری می‌کند. دندانپزشک بهترین زمان برای را، قبل از ارتودنسی یا حین ارتودنسی، برای انجام جراحی فرنوم لثه و زبان مشخص می‌کند.
روش انجام عمل فرنکتومی
مشکل بافت فرنوم دردسرساز گاهی به خودی خود برطرف می‌شود، اما در بعضی موارد باید جراحی فرنکتومی لثه و زبان انجام شود. بی‌حسی موضعی قبل از انجام عمل اعمال می‌شود تا کودک در طول عمل کاملاً راحت باشد. عمل بیماران کوچکتر یا دچار اضطراب شدید تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا تحمل عمل برای بیمار آسان‌تر شود. فرنکتومی زبان را می‌توان با تیغ و الکتروکوتر انجام داد، هر چند امروزه بسیاری از دندانپزشکان از لیزر CO2 برای اصلاح رشد بافت استفاده می‌کنند. اگرچه هر دو روش درمان ایمن و موثر است، اما چون لیزر از جراحی با تیغ عوارض کمتری دارد، محبوبیت آن نیز رو به افزایش است. دندانپزشک با استفاده از لیزر می‌تواند برش‌های دقیق‌تری را ایجاد کند تا به این ترتیب آسیب کمتری به بافت‌های اطراف برسد. چون لیزر بافت را به محض برش دادن می‌سوزاند، خونریزی کمتر می‌شود. به علاوه غالباً نیازی به بخیه زدن نیست و خطر عفونت نیز کمتر است.
دوران بهبود
دوران بهبود جراحی فرنکتومی ساده و نسبتاً کوتاه است. موضع جراحی را باید تمیز نگه داشت و برای این کار دهانشویه آب نمک توصیه می‌شود. هرچند درد و ناراحتی معمولاً جزیی است، مسکن بدون نسخه یا داروهای ضدالتهابی برای تسکین ناراحتی مصرف می‌شود. دوران بهبود معمولاً بیشتر از دو هفته طول نمی‌کشد و بیمار پس از این مدت به دندانپزشک مراجعه می‌کند تا متخصص التیام یافتن زخم را بررسی کند.
التیام یافتن زخم در خانه
توصیه‌های زیر را برای التیام یافتن زخم و جلوگیری از باز شدن آن رعایت کنید:
- نرمش دادن: زبان را چند بار در روز با ملایمت تا جایی بلند کنید که بتوانید ناحیه برش را ببینید. این حرکت را مرتب تکرار کنید تا زخم هنگام بسته شدن توانایی حرکتی را محدود نکند.
- ناراحتی: دندانپزشک مناسب بودن مصرف شربت مسکن را با توجه به سن کودک تعیین می‌کند. اگر مصرف مسکن برای کودک خطرناک باشد، تماس مستقیم، اندکی شیر دادن و بغل کردن کودک را آرام خواهد کرد.
- خونریزی: خونریزی ناچیز است، اما ممکن است زخم پس از عمل اندکی خونریزی بدهد و مدفوع نیز به دلیل بلعیدن مقدار کمی خون تیره شود. البته این مورد جایی برای نگرانی ندارد، مگر آن که استمرار داشته باشد یا تشدید شود.
- دوران بهبود: بافت فرنوم در طول عمل بی‌حس است. طبیعی است که کودک با از بین رفتن اثر داروی بی‌حسی گریه کند و بداخلاق شود. البته این ناراحتی ظرف چند روز برطرف می‌شود.
- تغذیه: تغذیه کودک مدت کوتاهی پس از درمان به آرام شدن او کمک می‌کند. به فرزندتان وعده‌های غذایی کم‌حجم و متعدد بدهید تا آرام بماند.