دندان درآوردن، بیرون زدن دندان‌های شیری از لثه‌های نوزادان، یکی از شایع‌ترین عللی است که باعث می‌شود نوزادان در شش ماهه دوم و دومین سال زندگی خود، بارها با گریه از خواب شبانه بیدار شوند. چون برخی کودکان در دوران دندان درآوردن، هنگام مکیدن دچار ناراحتی لثه می‌شوند، مادران باید دردسرهای هنگام شیردهی را نیز تحمل کنند. نوزاد شروع به مکیدن شیر می‌کند، اما پس از چند بار مک زدن سینه یا شیشه را از دهانش بیرون می‌کشد، شروع به گریه کردن و نق زدن می‌کند و دیگر نمی‌خواهد شیر بخورد. شماری از نوزادان نیز مدام در حال شیر خوردن هستند، چون مکیدن و شیر خوردن درد و التهاب لثه‌هایشان را کاهش می‌دهد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
دوران دندان درآوردن هم برای والدین و هم برای نوزادان کلافه کننده است. اما اگر والدین بدانند که انتظار چه اتفاقاتی را باید داشته باشند و چطور می‌توانند درد فرزند دلبندشان را کاهش دهند، می‌توانند این دوران را با آمادگی کامل مدیریت کنند. حتماً سوال‌ها و نگرانی‌های خود درباره این دوران حساس را با دندانپزشک در میان بگذارید.
متخصصین ما در [shortcode-variables slug=”name1″] به شما کمک می‌کنند تا ناراحتی و درد دندان درآوردن کودکتان را تسکین دهید. شماره [shortcode-variables slug=”number”] پل ارتباطی ما با شما برای دریافت اطلاعات بیشتر یا رزرو نوبت است.[/alert]
زمان دندان درآوردن
هنگام تولد نوزاد بیست دندان شیری آماده زیر خط لثه وجود دارد. دندان‌های شیری معمولاً در بازه زمانی 12 ـ 6 ماهگی درمی‌آید. تمام دندان‌های شیری کودکان معمولاً تا 3 سالگی درمی‌آید؛ البته زمان درآمدن دندان‌ها برای تمام کودکان یکسان نیست، بنابراین اگر زمانبندی دندان درآوردن فرزندتان طبق روال نبود، از این تاخیر نگران نشوید. زمان دندان درآوردن ارثی است و این اختلاف و تاخیر زمانی نگران کننده و مشکل‌ساز نیست.
علائم دندان درآوردن
اجازه دهید بیشتر با علائم دندان درآوردن نوزاد و کودک آشنا شویم:
سرازیر شدن آب از دهان
سرازیر شدن آب از دهان نوزادان تازه متولد شده صحنه آشنایی است، چون مدتی زمان می‌برد که نوزادان شیوه بلع آب دهان را یاد بگیرند. ازآنجایی که بدن در دوران دندان درآوردن بزاق بیشتری را برای لغزنده کردن لثه‌های حساس و برآمده تولید می‌کند، تراوش آب از دهان اندکی پس از دندان درآوردن دوباره شروع می‌شود، یا این که اصلاً از ابتدا وقفه‌ای پیش نمی‌آید.
بهانه‌گیرتر شدن کودک، به ویژه شب‌ها
علائم دندان درآوردن باعث می‌شود، نوزادی که تمام شب را مانند فرشته‌ها می‌خوابید، چند بار در طول شب بیدار شود تا والدین دردش را تسکین دهند. نوزاد درد دندان درآوردن را در ساعات آرام و ساکت شب، که عوامل سرگرم کننده کمتری وجود دارد، بیشتر حس می‌کند.
اختلال در الگوی خواب
چون دندان درآوردن نوزاد ناراحت کننده است، نوزاد معمولاً کمتر می‌خوابد و زودتر بیدار می‌شود تا همه را در احساس خود شریک کند.
تب، راش، سرفه و اسهال
هرچند تمام پزشکان موافق نیستند، اما بسیاری از مادران در روزهای قبل از دندان درآوردن با تب خفیف (زیر 37.7 درجه سانتیگراد) فرزندانشان روبرو می‌شوند. تراوش زیاد آب دهان نیز باعث راش پوست و ساییدگی پوست می‌شود و چون آب دهان به عقب گلو برمی‌گردد، کودک سرفه نیز می‌کند. برخی کودکان نیز دچار اسهال و راش پوشک می‌شوند.
بی‌اشتهایی
نوزادانی که از درد رنج می‌برند، معمولاً بی‌اشتها می‌شوند؛ این مشکل در زمان دندان درآوردن شدت بیشتری می‌یابد، چون غذا نقاط دردناک را لمس می‌کند. بااین حال سعی کنید که علی‌رغم مقاومت کودک به او غذا بخورانید. چنانچه دریافت کالری فرزندتان به شدت کاهش یافت، حتماً با متخصص اطفال تماس بگیرید.
کشیدن گوش و مالش دادن چانه و گونه‌ها
نوزادان می‌توانند بسیار چاره‌ساز و مبتکر باشند؛ ماساژ دادن راهکار نوزادان برای کاهش درد دندان درآوردن است. نوزاد با کشیدن و مالش دادن اطراف فک، فشار مخالفی را ایجاد می‌کند که تا حدی درد و ضربان زدن مربوط به درآمدن دندان را کاهش می‌دهد.
مراحل دندان درآوردن کودک
دندان درآوردن در 5 مرحله و ظرف زمانی نسبتاً طولانی رخ می‌دهد. چنانچه والدین از رخدادهای این دوران دشوار اطلاع داشته باشند، بهتر می‌توانند ناراحتی فرزندشان را تسکین دهند و پیمودن مسیر را برای این فرشتگان کوچک آسان‌تر کنند.
5 مرحله دندان درآوردن به شرح زیر است:
- مرحله 1 (6 ـ 0 ماهگی): در بدو تولد بیست دندان شیری در استخوان‌های فک، زیر لثه‌های نوزاد وجود دارد. این دندان‌ها از آن رو شیری نامیده می‌شود که در زمانی درمی‌آید که تغذیه نوزاد فقط شامل شیر می‌شود.
- مرحله 2 (8 ـ 6 ماهگی): در این زمان نخستین دندان‌های شیری درمی‌آید. دندان‌های پیشین فک بالا و پایین، یعنی دندان‌های ثنایا حدود 6 ماهگی درمی‌آید، اما درد و ناراحتی مربوط به رویش این دندان‌ها از قبل از 6 ماهگی شروع می‌شود. لبه‌های ناهموار دندان قبل از رویش به لثه فشار می‌آورد و نوزاد معمولاً به جویدن اسباب بازی‌ها، دست یا دیگر اشیاء سفت علاقه نشان می‌دهد.
- مرحله 3 (14 ـ 10 ماهگی): در این مرحله شاهد رویش دندان‌های آسیاب اول هستیم. این دندان‌ها در عقب دهان در فک‌های بالا و پایین درمی‌آید. این مرحله شباهت زیادی به مرحله دو دارد، اما آب دهان بیشتر می‌شود، نوزاد بهانه‌جوتر می‌شود و به جویدن اشیاء سفت علاقه بیشتری نشان می‌دهد. اگر به نظرتان رسید که درد نوزاد بسیار شدید است و ناراحتی طاقت‌فرسایی را تحمل می‌کند، با متخصص اطفال درباره مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مشورت کنید.
- مرحله 4 (22 ـ 16 ماهگی): در این زمان دندان‌های نیش، دندان بین دندان‌های آسیاب بالا و پایین و دندان ثنایا، درمی‌آید.
- مرحله 5 (33 ـ 25 ماهگی): این مرحله برای برخی کودکان دردناک‌ترین مرحله دندان درآوردن است. در این زمان دندان‌های آسیاب بزرگ درمی‌آید که بزرگترین دندان شیری است. درد شدیدتر از آن است که با استفاده از روش‌های قبلی آرام شود. والدین متوجه می‌شوند که روش‌های قبلی دیگر اثر ندارد و باید برای تسکین ناراحتی فرزندشان از روش دیگری استفاده کنند.
توصیه‌های زیر لثه‌های دردناک و حساس نوزادان را آرام می‌کند:
- لثه‌های نوزاد را با انگشت تمیز یا دستمال مرطوب یا با گاز پانسمان مرطوب ماساژ دهید. اعمال این فشار ملایم روی لثه‌ها درد نوزاد را تسکین می‌دهد.
- یک حلقه دندانی ساخته شده از لاستیک سخت تهیه کنید. از حلقه‌هایی که با مایع پر شده است، استفاده نکنید، چون ممکن است در اثر جویدن بشکند.
- بطری را با آب پر کنید و آن را به کودک بدهید تا مک بزند. برای تسکین درد به هیچ وجه نباید بطری را با شیر یا آب میوه پر کنید؛ چون تماس طولانی مدت با مایعات قندی منجر به پوسیدگی دندان می‌شود.
- دستمال یا حلقه دندان‌گیر را خنک کنید و به فرزندتان بدهید تا بجود. سرما درد را تسکین خواهد داد. این اشیاء را منجمد نکنید؛ چون تماس با اشیاء بسیار سرد به لثه‌ها و دندان‌ها آسیب می‌زند.
- اگر فرزندتان آن‌قدر بزرگ شده است که می‌توانید غذاهای جامد و کمکی به او بدهید، دقت کنید که اشیاء سختی را در اختیارش بگذارید که جویدن آنها خطری ندارد. سبزیجات سفتی مانند هویج یا خیار خنک و پوست کنده می‌تواند مفید باشد، اما مراقب باشید، چون ممکن است تکه‌های هویج یا خیار در گلوی کودک گیر کند و خطر خفگی به دنبال داشته باشد.
- آب دهان را از روی پوست پاک کنید تا باعث حساسیت یا راش پوستی نشود. نگه داشتن یک دستمال یا پیش‌بند خشک و تمیز نزدیک چانه نوزاد نیز فکر خوبی است.
- مصرف داروهای بدون نسخه نیز درد را تسکین خواهد داد؛ اما حتماً قبل از مصرف دارو درباره مناسب و ایمن بودن دارو برای فرزندتان با متخصص اطفال مشورت کنید.
آیا مصرف لیدوکائین برای نوزادان مناسب است؟
برای نوزادان یا خردسالان به هیچ وجه از اوراژل یا بنزوکائین، محلول ویسکوز لیدوکائین یا دیگر داروهای بی‌حسی موضعی استفاده نکنید، چون ممکن است عوارض جدی به دنبال داشته باشد. همچنین این داروها دهان نوزاد را بی‌حس می‌کند و مکیدن شیر را برایش دشوار می‌سازد. استفاده از بنزوکائین برای کودکان زیر دو سال ممنوع است، مگر آن که پزشک دستور این دارو را داشته باشد؛ چون ممکن است مصرف این دارو به بروز عارضه نادر اما کشنده‌ای به نام متهموگلوبینمی منجر شود. مصرف محلول ویسکوز لیدوکائین خوراکی دو درصد نیز عوارضی جدی مانند مرگ را در پی دارد و نباید برای درمان درد دندان درآوردن نوزادان و کودکان به کار برده شود.