بارداری زمانی عجیب و حساس برای بدن است و بدن در این دوران سرنوشت‌ساز تغییرات بسیاری را در مقیاس میکرو و ماکرو تجربه می‌کند که احتمال بروز مشکلات دهان و دندان مانند بیماری لثه و ایجاد ناحیه‌های برجسته کوچک روی لثه، موسوم به تومورهای بارداری، را افزایش می‌دهند. معاینه دندانپزشکی در دوران بارداری ایمن و برای سلامت دهان و دندان مهم و ضروری است. مادران آینده می‌توانند جرم‌گیری و درمان‌هایی مانند پر کردن پوسیدگی دندان را قبل از تولد فرزندشان انجام دهند و علائم ناراحتی‌های دندان ناشی از بارداری را به کمک دندانپزشک تحت کنترل درآورند. اگر درصدد باردار شدن هستید، توصیه می‌کنیم قبل از بارداری به دندانپزشک مراجعه کنید تا با معالجه مشکلات دهان و دندان با خیالی آسوده به استقبال این دوران بی‌نظیر بروید.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
سلامت دهان و دندان نقش مهمی در سلامت عمومی بدن دارد و بانوان باید نه تنها در دوران بارداری، که در تمام طول عمر خود به آن توجه کنند. اگر در دوران بارداری دچار مشکلات دهان و دندان شدید، در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. هفته بارداری خود، ابتلا به بیماری‌های مختلف یا پرخطر بودن حاملگی را به دندانپزشک اطلاع دهید. دندانپزشک وضعیت سلامت دهان و دندان را ارزیابی می‌کند و طرح درمانی مناسبی را برای ادامه بارداری تهیه می‌کند.
متخصصان ما در [shortcode-variables slug=”name1″] با توجه به زمان بارداری، انواع درمان‌های لازم را برای درمان مشکلات دندانی خانم‌های باردار با کمترین احتمال خطر به جنین و مادر ارائه می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمائید.[/alert]
علل مشکلات دندانی در دوران بارداری
تغییرات هورمونی
تغییرات هورمونی یکی از علائم اجتناب‌ناپذیر تمام دوران‌های بارداری است. تغییرات هورمونی به دمدمی مزاجی و تغییرات خلق و خو یا گرگرفتگی دامن می‌زند، عوارض جانبی دیگری مانند بیماری لثه و لق شدن دندان نیز در اثر بالا رفتن میزان پروژسترون و استروژن بروز می‌یابد که البته درصد شیوع پایین‌تری دارد.
تهوع صبحگاهی
تهوع صبحگاهی علامت اصلی بارداری در برخی بانوان است. همراه با حالت تهوع میزان اسید موجود در دهان نیز افزایش می‌یابد که اگر در دهان باقی بماند، به دندان‌های آسیب می‌زند و باعث پوسیدگی آنها می‌شود.
مشکلات دهان و دندان در بارداری
دندان درد
مانند هر خانمی، زنان باردار هم می‌توانند در زمان بارداری دچار دندان درد شوند. اما بعضی از عوامل می‌تواند احتمال دندان درد را در زنان باردار افزایش دهد. مهم‌ترین عوامل دندان درد در بارداری، بیماری لثه است که بر اثر تغییر هورمون‌ها اتفاق می‌افتد و باعث التهاب لثه می‌شود. عامل دیگر دندان درد درد بارداری کمبود کلسیم است. در دوران بارداری با مصرف کلسیم برای ساخت استخوان‌های جنین، دندان‌های مادر ممکن است دچار پوسیدگی و در نهایت منجر به دندان درد شود.
بیماری لثه
زمانی که پلاک بین دندان‌ها جمع می‌شود، بستر مساعد گرم و مرطوبی برای باکتری‌ها ایجاد می‌شود. این باکتری‌ها منجر به التهاب، یعنی جمع شدن مایع و خونریزی لثه‌ها می‌شود که اگر درمان نگردد، به آبسه و پوسیدگی دندان می‌انجامد. تشکیل پلاک در دهان به دلیل تغییرات هورمونی افزایش می‌یابد. افزایش پلاک به بیماری لثه، ورم و خونریزی لثه و حساسیت لثه می‌انجامد. علائم اولیه بیماری لثه در ماه دوم بارداری بروز می‌یابد و در ماه هشتم به اوج خود می‌رسد.
حساسیت دندان
اگر مینا، یعنی لایه محافظ دندان ساییده شود، پوشش روی عصب‌های دندان از بین می‌رود. در این مرحله هر زمان دندانی که مینای آن ساییده شده است، در تماس با خوراکی‌های داغ یا سرد قرار گیرد، لرزش آزاردهنده‌ای در لثه‌ها و دندان حس می‌شود که به حساسیت دندان موسوم است.
مواد شیمیایی اسیدی آزاد شده توسط باکتری‌های موجود در پلاک، معمولاً مینای دندان را از بین می‌برد. بانوان باردار غالباً صبح‌ها در اثر تماس بیشتر با اسیدها، حالت تهوع و استفراغ دارند. از همه بدتر ویاری است که گریبان تمام بانوان باردار را می‌گیرد و بانوان غالباً به غذاهای شیرین و قندی ویار دارند که پس از مصرف آنها مواد قندی روی دندان‌ها باقی می‌ماند؛ در این حالت رشد باکتری‌ها افزایش می‌یابد و به حساسیت بیشتر دندان‌ها دامن می‌زند.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان پی‌آمد سهل‌انگاری در رعایت بهداشت و نادیده گرفتن مشکلات دندان است، چرا که پوسیدگی در مراحل پیشرفته‌تری از بیماری لثه و حساسیت دندان بروز می‌یابد. حساسیت دندان علامت ضعیف شدن دندان است. بنابراین باکتری‌های موجود در پلاک می‌توانند به راحتی مینای بیشتری را از بین ببرند و برای خود یک بستر رشد را ایجاد کنند. در چنین شرایطی پوسیدگی دندان پیش می‌آید. شروع حمله دندان درد، به ویژه شب هنگام، نشانه پوسیدگی دندان است، چون جریان خون و هورمون‌ها شب تغییر می‌کند، در نتیجه سمومی آزاد می‌شود که باعث دندان درد است.
درمان‌های دندانپزشکی در دوران بارداری
دندانپزشک برای تشخیص پوسیدگی دندان و لزوم پر کردن آن نیازی به رادیوگرافی و عکس گرفتن ندارد. اما اگر عکس گرفتن از دندان لازم باشد، رادیوگرافی هیچ خطری برای بانوان باردار نخواهد داشت. شکم مادر با پیشبند سربی پوشانده می‌شود تا مادر و جنین آسیبی نبینند. در صورت وجود نگرانی درباره پر کردن دندان با آمالگام، دندانپزشک مواد جایگزینی مانند کامپوزیت یا پرسلین را پیشنهاد می‌دهد.
کشیدن دندان
زمانبندی نکته مهم برای کشیدن دندان در دوران بارداری است. دندانپزشکان توصیه می‌کنند که درمان‌های ضروری دندانپزشکی در سه ماهه دوم انجام شود و درمان‌های غیرضروری تا پس از زایمان به تاخیرانداخته شود.
دراز کشیدن روی صندلی دندانپزشکی و تحمل کشیدن دندان در سه ماهه سوم برای مادر بسیار دشوار است. البته اگر مورد اورژانسی پیش بیاید و کشیدن دندان لازم باشد، هفته بارداری مهم نخواهد بود. هرچه دندانی که به شدت آسیب دیده یا عفونی شده است، سریع‌تر کشیده شود، برای مادر و جنین بهتر از آن است که بگذارید دندان در دهان باقی بماند و چرک کند.
عصب‌کشی
عصب‌کشی در دوران بارداری اثر مستقیمی بر جنین ندارد. اگرچه فیلم برای معاینه دندان ضروری است، اما میزان تشعشع حداقل است و اشعه ایکس به سمت دهان، و نه شکم هدایت می‌شود. بی‌حسی و آنتی بیوتیک حین عصب‌کشی نیز از منابع احتمالی بروز خطر برای بانوان باردار به شمار می‌رود.
سه ماهه نخست بارداری حساس‌ترین زمان است، چون در این دوران رشد جنین شروع می‌شود. اگر نیازی به درمان فوری نباشد، درمان تا سه ماهه دوم یا پس از زایمان به تاخیر انداخته می‌شود. چنانچه درمان فوری ضرورت داشته باشد، بیمار باید وضعیت خود را به دندانپزشک اطلاع دهد تا درمان به ایمن‌ترین شکل ممکن انجام شود.
ارتودنسی
بسیاری از بانوان باردار نگران هستند که مبادا تغییرات هورمونی، رادیوگرافی ضروری و حتی شل شدن احتمالی دندان‌ها شروع کردن یا ادامه درمان ارتودنسی را در دوران حاملگی خطرناک کند. چنانچه مادر باردار تصمیم به ارتودنسی بگیرد، روش‌های بسیاری برای تضمین سلامت مادر و نوزاد وجود دارد، البته موارد متعدد و اقدام‌های احتیاطی باید در نظر گرفته شود. اگر عکس‌ها قبل از بارداری گرفته شده باشد، هیچ مانعی برای ادامه ارتودنسی و تلاش برای ردیف و مرتب کردن دندان‌ها وجود نخواهد داشت. سیم‌کشی دندان‌ها هیچ فشار مضاعفی را بر نوزاد وارد نمی‌کند، هرچند با توجه به وضعیت مادر، سابقه بارداری و توصیه متخصص ارتودنسی باید توصیه‌های مراقبتی خاصی رعایت شود.
رادیوگرافی در دوران بارداری
عکس رادیوگرافی را که معمولاً در معاینات سالانه گرفته می‌شود، می‌توان تا پس از زایمان به تاخیر انداخت. رادیوگرافی برای انجام بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی، به ویژه موارد اورژانسی ضروری است. چنانچه عکسبرداری دوران بارداری با استفاده از محافظ‌های مناسب انجام شود، خطری برای مادر و جنین نخواهد داشت.
برخی بانوان ترجیح می‌دهند در سه ماهه اول بارداری تحت درمان دندانپزشکی قرار نگیرند، چون این سه ماه حساس‌ترین و آسیب‌پذیرترین دوران برای رشد جنین است. بااین حال هیچ گونه گزارش و شواهدی دال بر آسیب دیدن جنین در رحم مادرانی که در در سه ماهه نخست به دندانپزشکی مراجعه کرده‌اند، وجود ندارد.
پیشگیری از مشکلات دهان و دندان
به بانوان باردار توصیه می‌شود که نکات زیر را رعایت کنند تا دچار ناراحتی‌های دهان و دندان نشوند:
- دندان‌ها را با خمیردندان فلورایددار مسواک بزنید و دندان‌ها را هر روز نخ بکشید. مسواک زدن و نخ کشیدن منظم اطراف خط لثه پلاک را پاک می‌کند و از بیماری لثه و پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند.
- اگر تهوع صبحگاهی باعث کسالت و بدحالی شدید شد، دندان‌ها را مسواک بزنید، دهان را با آب یا دهانشویه شستشو دهید. اگر استفراغ کردید، دهان را با آب شستشو دهید تا اسید در دهان باقی نماند.
- در دوران بارداری هر 6 ماه یک بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
- مصرف مواد قندی و شیرینیجات را کاهش دهید. مصرف نوشیدنی‌ها و غذاهای بسیار شیرین منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. به جای میل کردن شیرینی، آب بنوشید و خوراکی‌های سالمی مانند میوه، سبزی و لبنیات مصرف کنید.