اکثر افراد حداقل یک بار در طول زندگی ممکن است شکستگی یا لب‌پر شدن دندان را تجربه کرده باشند. سایش مداوم یک نقطه خاص ممکن است موجب تضعیف مینای دندان و در نهایت شکستن دندان شود. گاهی گاز زدن خوراکی‌های سفت و یا آسیب ناشی از حوادث ممکن است منجر به ترک خوردگی یا شکستگی دندان شود.
شکستگی و ترک دندان‌ها به هر دلیلی که باشد خوشبختانه گزینه‌های درمانی زیادی برای رفع این عارضه وجود دارد به گونه‌ای که فرد با دستیابی به لبخند زیبا دوباره اعتماد به‌نفس خود را باز می‌یابد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
گرچه ترک‌های دندانی ممکن است با درد پیوسته توام نباشند و تنها درهمان ابتدا موجب ناراحتی جزئی شوند اما توصیه می‌شود در چنین شرایطی سهل‌انگاری را کنار گذاشته و دراسرع وقت به پزشک مراجعه کرد. اگر احساس می‌کنید ممکن است دندان شما ترک خورده یا شکسته شود و یا این اتفاق افتاده بهتر است بدون درنگ جهت معاینه و درمان به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک معمولا با توجه به اندازه و موقعیت ترک دندانی بهترین روش درمانی را اتخاذ خواهد کرد. فراموش نکنید که اقدام زودهنگام مانع بروز بسیاری از مشکلات بزرگ‌ترخواهد شد. متخصصین ما در [shortcode-variables slug=”name1″] آماده معاینه دندان‌های بیماران هستند. شایان ذکر است که متخصصین مجرب و آموزش‌دیده ما همراه با پرسنل مهربان مجموعه درچنین شرایطی با کنترل موقعیت بهترین گزینه درمانی را ارائه خواهند کرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو وقت ملاقات لطفا با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل نمایید.[/alert]
علل
خوراکی‌های سخت خصوصا آب نبات‌های سفت یکی از مهمترین دلایل ترک خوردگی یا لب‌پر شدن دندان‌ها معرفی شده‌اند. گاززدن خوراکی‌های سفت موجب اعمال فشار غیرضروری بر دندان‌ها و در نهایت منجر به ترک‌خوردگی دندان می‌شود. اغلب اوقات مواردی نظیر دندان قروچه در طول خواب یا فشردن فک‌ها موجب ترک خوردگی دندان‌ها می‌شوند.
انواع ترک‌های دندانی
در این قسمت به معرفی پنج مورد از انواع ترک‌های دندانی می‌پردازیم:
ترک‌های مویی
ترک‌های مویی اغلب در دندان افراد بزرگسال به ویژه سطح بیرونی مینای دندان مشاهده می‌شوند. این نوع ترک‌ها اغلب در دندان‌های سالم و پرنشده نیز رخ می‌دهند. البته لازم به ذکر است که تعیین اندازه و عمق ترک‌ها و خطوط مویی همیشه کار راحتی نیست.
ترک‌های طولی
ترک‌های طولی به ترک‌های گفته می‌شود که ممکن است به صورت کامل و یا نیمه بوده و معمولا از تاج دندان شروع و تا خط زیر لثه و هر دو سمت مزیودیستالی و باکولینگوالی گسترش می‌یابد. این ترک خوردگی معمولا هر دو بعد کاسپ‌ها (برآمدگی مخروطی شکل روی سطح اکلوزال دندان‌های خلفی) را دربر گرفته و بعد از عبور از رگه‌های حاشیه‌ای به شیار بوکال و لینگوال امتداد می‌یابد.
شکستگی دندان
منظور از شکستگی دندان شکاف ناتمامی است که از تاج دندان شروع و تا خط زیر لثه و در جهت مزیودیستال امتداد می‌یابد. این شکستگی ممکن است از یک یا هر دو سطوح مارژینال ریج و پروگزیمال عبور کند.
شکافته شدن دندان
این نوع شکستگی کامل بوده، از تاج دندان شروع و در جهت مزیودیستال تا خط زیر لثه امتداد یافته و معمولا از سطوح مارژینال ریج و پروگزیمال عبور می‌کند.
شکستگی عمودی ریشه
این نوع ترک‌ها که ممکن است به صورت کامل یا نیمه کامل باشد از ریشه دندان شروع و به سمت تاج دندان امتداد می‌یابند.
اهمیت درمان ترک‌های دندانی
هنگامی که سطح خارجی دندان‌ها دچار ترک می‌شوند این امر موجب تحریک در داخل دندان‌ها و پالپ می‌شود. از آن‌جایی که پالپ‌ها از بافت‌هایی تشکیل شده‌اند که حاوی رگ‌های خونی و عصب هستند تحریک‌های ناشی از ترک‌های دندانی معمولا موجب درد و ناراحتی شدید در بیمار می‌شود.
فشار اکلوزال می‌تواند موجب خم شدن پالپ و در نهایت درد شدید در دندان بیمار شود. تحریک زیاد پالپ با مرور زمان ممکن است منجر به عفونت بافتی و حتی مشکلات حادتر شود.
بنابراین با داشتن اطلاعات کافی در خصوص علائم ترک خوردگی و شکستگی دندان می‌توان قبل از وقوع آسیب‌های جدی‌تر به‌موقع اقدام به درمان چنین عارضه‌ای کرد. احساس درد شدید هنگام گاززدن خوراکی‌های سفت و یا هرگونه حساسیت دندانی نسبت به سرما و گرما می توانند علائم ترک خوردگی دندان باشد.
درمان
درمان ترک یا شکستگی دندان معمولا به میزان آسیب و مهمتر از همه قابل رویت بودن آن هنگام خندیدن بستگی دارد. در صورتی که تنها قسمت کوچکی از مینای دندان آسیب دیده باشد و یا دندان‌های جلویی بیمار دچار ترک یا شکستگی شوند از طریق باندینگ دندان و تنها در طی 1 جلسه ویزیت در مطب دندانپزشک می‌توان دندان لب پرشده را پر و ترمیم کرد.
از آن‌جایی که در روش باندینگ، قسمت آسیب دیده مینای دندان با کامپوزیت‌های رزین همرنگ دندان پر می‌شود این روش درمانی گاهی پرکردن دندان نیز نامیده می‌شود. باندینگ دندان روش درمانی سریع و فاقد درد است که بودن نیاز به داروهای بی‌حسی انجام می‌شود. برای انجام این کار ابتدا باید قسمت لب‌پر شده را تراشید تا مواد باندینگ به‌خوبی به سطح دندان بچسبد. سپس چسب مخصوص باندینگ را روی دندان مالیده و ماده رزینی همرنگ دندان را روی سطح دندان قرار داده و به آن حالت داد تا شکل مناسبی پیدا کند. مرحله آخر که با کمک نور ماوراء بنفش صورت می‌گیرد موجب سفت شدن یا به‌عبارتی محکم شدن مواد رزین و اتمام فرایند می‌شود.
روکش
ترک‌های بزرگتر، ترک‌هایی که ناشی از پوسیدگی هستند و یا ترک و شکستگی دندان‌های آسیاب ممکن است از طریق روکش درمان شوند. روکش‌های دندانی کلاهک‌هایی به شکل دندان هستند که روی دندان قرار گرفته و آن را می‌پوشانند. روکش‌های دندانی به گونه‌ای ساخته شده‌اند که عمر و ماندگاری بالایی داشته و از جنس فلز، چیپی، ترکیب چینی و فلز، رزین و سرامیک تهیه شده‌اند. نصب روکش‌ها معمولا ظرف 1 یا نهایت 2 جلسه ویزیت صورت می‌گیرد. برای انجام این کار ابتدا پزشک قالبی از دندان بیمار تهیه کرده و سپس رنگ روکش مناسب با دندان‌های مجاور را انتخاب می‌کند. مرحله بعد شامل انتقال قالب به آزمایشگاه جهت تهیه روکش مناسب است. تا آماده شدن روکش دائم معمولا روکش موقت روی دندان آسیب دیده قرار می‌گیرد. پزشک در جلسه دوم ویزیت، روکش موقت را از روی دندان جدا کرده و روکش دائم را روی دندان قرار می‌دهد. دندان‌ها باید کاملا یکدست بوده و هیچ اختلالی در ظاهر و عملکرد آن‌ها مشاهده نشود.
ونیر پرسلین
ونیرهای پرسلین گزینه‌ی دیگر درمانی هستند که جهت ترمیم ترک یا شکستگی دندان‌های جلو بکار می‌روند. ونیرها لایه‌های باریکی از پرسلن هستند که با پرکردن قسمت آسیب دیده دندان سطح جلویی دندان را می‌پوشانند. برخی مواقع تنها یک ونیر جهت ترمیم دندان ترک خورده یا شکسته استفاده می‌شود و گاهی بیمار برای بازسازی لبخند ممکن است تمام دندان‌های فوقانی خود را ونیر کند. لازم به ذکر است که تنها با 2 جلسه ویزیت می‌توان مشکل لب‌پر شدن و حتی مشکلات دیگری نظیر فاصله دندانی، شکستگی کامل، لکه‌های دندانی و بایت را با کمک ونیرهای پرسلین برطرف کرد.
جلسه اول شامل برداشتن لایه سطحی دندان و ایجاد فضای مناسب جهت ونیر است. سپس قالب‌گیری از دندان جهت تهیه ونیرها انجام می‌شود. دندان‌ها باید همرنگ و یکدست شوند. تا آماده شدن ونیرهای دائم ونیرهای موقت روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. جلسه دوم شامل جداکردن ونیرهای موقت و چسباندن ونیرهای دائمی است. در مرحله آخر جهت سفت و محکم شدن ونیرها از نور ماورای بنفش استفاده می‌شود.
عصب کشی
در صورتی که ترک یا شکستگی دندان به پالپ نفوذ کرده باشد باید از طریق عصب کشی اقدام به درمان کرد. برخی مواقع بعد از عصب کشی جهت پیشگیری از گسترش ترک و شکستگی ممکن است نیاز به روکش دندان باشد. تا زمان آماده شدن روکش دائم معمولا روکش موقت روی دندان کشیده می‌شود.
عصب‌کشی شامل تمیز کردن و برداشتن پوسیدگی دندان و سپس خارج کردن عصب است. از آن‌جایی که عصب کشی با درد فراوان توام است بیشتر بیماران از آن فراری هستند. اما نکته مهم این است که اگر عصب‌کشی به‌طرز صحیحی انجام شود معمولا بدون درد یا درنهایت با درد خفیفی همراه خواهد بود.
اگر دندان آسیب دیده بدون درمان رها شود عفونت ممکن است گسترش یافته و منجربه آبسه، تحلیل استخوان دندان و درنهایت مشکلات خطیری شود.
ایمپلنت دندان
اگر ترک و شکستگی دندان تا خط زیر لثه امتداد یابد باید خاظر نشان کرد که چنین حالتی قابل درمان نیست و امکان نگه داشتن و یا به عبارتی نجات دندان وجود ندارد. در چنین شرایطی تنها راه علاج، کشیدن دندان آسیب دیده و ایمپلنت یا کاشت دندان است. ایمپلنت‌های دندانی جای دندان کشیده را به راحتی پر می‌کنند و جایگزین مناسب و دائمی برای دندان‌های از دست رفته هستند. ایمپلنت‌ها در حقیقت نقش ریشه جدید دندان را ایفا کرده و در استخوان فک کارگذاشته می‌شوند.
پیشگیری
شکستگی دندان امری است اجتناب ناپذیر چرا که در مواقعی که انتظار نمی‌رود ممکن است اتفاق افتند. اما با رعایت برخی موارد می‌توان خطر شکستگی و ترک دندان‌ها را کاهش داد:
- اجتناب از عادت فشردن فک‌ها در طول بیداری
- اجتناب از جویدن خوراکی و اجسام سفت مانند استخوان، مداد، یخ، حبوبات و غلات سفت و انواع خوراکی‌های ترد و خشک
بنابراین اگر در طول شب عادت به دندان قروچه یا فشرن فک دارید بهتر است به دندانپزشک مراجعه کرده و محافظ دهانی دریافت کنید. همانطور که قبلا اشاره کردیم نایت‌گاردها فشار وارده به دندان‌ها و فک‌ها را جذب و مانع ساییدگی دندان‌ها می‌شوند. از آن‌جایی که بیشتر مشکلات دندان قروچه ناشی از استرس است بنابراین تمرینات مختلف تمدد اعصاب یا ریلکسیشن می‌تواند بسیار مفید باشد.