دندان‌های کودکان از حدود 6 ماهگی شروع به درآمدن کرده و تا شش سالگی کودک ادامه می‌یابند. پس از 6 سالگی دندان‌های شیری کودک افتاده و دندان‌های دائمی کودک جایگزین آنها می‌شوند. دندان‌های کودک نقش مهمی در کمک به کودک در جویدن و صحبت کردن داشته و فضای لازم را در دهان برای رشد دندان‌های دائمی ایجاد می‌کنند. آموزش به کودکان برای مراقبت درست از دندان از سنین خردسالی برای حفاظت از دندان‌ها کافی نیست. سالم بودن دندان‌ها در افزایش تدریجی اعتماد به نفس کودک و سلامت لبخند او نیز مؤثر است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
از آنجا که دندان‌های شیری می‌افتند، غالباً این تصور غلط وجود دارد که این دندان‌ها نیاز به مراقبت و حفاظت ندارند در حالی که از این دندان‌ها باید به اندازه دندان‌های دائمی مراقبت کرد. اگر دندان‌ها افتادند یا زودهنگام کشیده شدند نمی‌توانند فضای لازم را برای دندان‌های دائمی حفظ کرده و این دندان‌ها فضای کافی برای رشد نخواهند داشت. همچنین ممکن است دندان‌های کودک نامرتب و کج رشد کنند. برای محافظت از دندان‌های شیری باید به کودک روش صحیح مراقبت و بهداشت دهان و دندان را آموزش دهید. از خمیر دندان برای کاهش احتمال ایجاد پوسیدگی در دندان‌ها استفاده کنید و کودک را به طور مرتب و به صورت دوره‌ای نزد دندانپزشک ببرید. متخصصین ما در کلینیک [shortcode-variables slug=”name1″] رشد دندان‌های کودک شما را بررسی کرده و در صورت نیاز مشکلات دندانی کودک شما را اصلاح می‌کنند. شما می‌توانید جهت دریافت مشاوره و یا رزرو نوبت با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس بگیرید.
[/alert]
ترتیب دندان درآوردن نوزاد
در حدود 6 ماهگی کودک اولین دندان‌ها شروع به رشد می‌کنند و از لثه بیرون می‌زنند. معمولاً دو دندان ثنایای مرکزی پایینی (دو دندان جلوی پایینی) اولین دندان‌هایی هستند که رشد می‌کنند. سپس چهار دندان جلویی بالایی رشد می‌کنند. پس از آن به تدریج دندان‌های دیگر معمولاً به صورت جفتی شروع به رشد می‌کنند (یکی در هر ردیف فک‌های بالایی یا پایینی) و همه 20 دندان (10 دندان در فک بالا و 10 دندان در فک پایین) تا 2.5 الی 3 سالگی کودک درمی‌آیند. دندان‌های شیری از 2.5 تا 3 سالگی و تا سن 6 الی 7 سالگی به طور کامل رشد می‌کنند. کمی پس از 4 سالگی، استخوان‌های فک و صورت کودک شروع به رشد کرده و فضای لازم را برای دندان‌های شیری فراهم می‌آورند. این فرایند طبیعی رشد، فضای لازم برای رشد دندان‌های دائمی که بزرگ‌تر هستند را نیز تأمین می‌کند. بین 6 تا 12 سالگی ترکیبی از دندان‌های شیری و دندان‌های دائمی در دهان کودک وجود دارند.
ترکیب دندان‌های شیری
مینای دندان‌های شیری درخشان‌تر از مینای دندان‌های دائمی است. در نتیجه دندان‌های شیری معمولاً سفیدتر از دندان‌های دائمی به نظر می‌رسند. اگر کودک ترکیبی از دندان‌های دائمی و دندان‌های شیری در دهان دارد، به راحتی می‌توان مشاهده کرد که دندان‌های دائمی او زردتر از دندان‌های شیری به نظر می‌رسند. مینای نازک‌تر روی دندان‌های شیری، مصرف بیشتر شیرینی و درمان ناکافی با فلوراید منجر به پوسیدگی سریع‌تر دندان‌های شیری می‌شوند که به آن پوسیدگی ناشی از استفاده از شیشه شیر نیز گفته می‌شود بنابراین مراجعه دوره‌ای به دندانپزشکی و ایجاد عادات صحیح برای مراقبت از دندان‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است.
ساختار دندان‌های شیری
شکل دندان‌های کودکان نیز متفاوت است. زمانی که دندان‌های دائمی جلویی رشد می‌کنند معمولاً تاول‌هایی میزند که به آنها ماملون گفته می‌شود که اگر دندان‌ها به طور درست و نزدیک به هم رشد کنند به مرور زمان از بین می‌رود. همچنین ممکن است دندانپزشک ماملون‌ها را بردارد تا در روند رشد دندان‌های دائمی کودک مشکلی پیش نیاید. از آنجا که دندان‌های شیری می‌افتند، شکل ریشه آنها با دندان‌های دائمی فرق دارد. ریشه‌های دندان‌های شیری نازک‌تر و کوتاه‌تر از ریشه‌های دندان‌های دائمی هستند. طول کوتاه ریشه این دندان‌ها باعث می‌شود که راحت‌تر افتاده و دندان‌ها دائمی فضای کافی پیدا کنند از زیر آنها رشد کنند.
تعداد دندان‌ها
یکی دیگر از تفاوت‌های عمده دندان‌های شیری با دندان‌های دائمی تعداد آنها است. معمولاً افراد 20 دندان شیر و 32 دندان دائمی دارند که شامل دندان عقل نیز می‌شود. یکی از دلایل تفاوت تعداد دندان‌های شیری و دائمی این است که دهان کودک کوچک‌تر از دهان بزرگسالان است. دهان کودکان فضای کافی برای رشد 12 دندان آسیاب در پشت دهان ندارد اما با افزایش سن آنها، فک بزرگ‌تر شده و فضای کافی برای رشد دندان‌های جدید ایجاد می‌شود.
مراقبت هنگام دندان درآوردن نوزاد
درآمدن اولین دندان نوزاد فرایندی دردناک است. لثه غالباً زخم شده و کودک بیقرار و تحریک‌پذیر می‌شود. والدین می‌توانند به آرامی لثه‌های کودک را با انگشتان تمیز یا با استفاده از یک گاز استریل ماساژ دهند تا درد آن کاهش یابد. همچنین والدین می‌توانند به کودک حلقه‌های دندانی بدهند که آنها را گاز بگیرند. دندان درآوردن نوزاد نباید باعث تب کردن کودک شود. اگر کودک در دوران دندان درآوردن تب کرد، مشکل او به دندان ربطی ندارد.
مراقبت از دندان‌های شیری
برخی والدین هنوز فکر می‌کنند که دندان‌های شیری به این دلیل که می‌افتند و با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند مهم نیستند. به هر حال، علاوه بر اهمیت خوردن، ظاهر و گفتار، دندان‌های شیری برای هدایت دندان‌های دائمی که از زیر آنها در جای درست خود رشد می‌کنند نیز از اهمیت زیادی برخوردار هستند. دندان‌های آسیاب شیری معمولاً آخرین دندان‌های شیری هستند که می‌افتند و معمولاً تا 12 سالگی با دندان‌های دائمی جایگزین نمی‌شوند. غفلت اولیه از دندان‌های شیری باعث بروز مشکلات متعددی می‌شود. دندان‌های کودک غالباً دچار پوسیدگی می‌شود. از آنجا که دندان‌های کودک کوچک‌تر از دندان‌های دائمی هستند به سرعت حفره‌ها و پوسیدگی‌های ایجاد شده در آنها بزرگ می‌شود. اگر این دندان‌ها تحت درمان قرار نگیرند باعث ایجاد درد و عفونت در لثه و فک شده که ممکن است منجر به کشیدن دندان شیری کودکان و نوزادان شود. به علاوه، حفره‌ها به دلیل باکتری‌ها و عفونت دندان‌ها ایجاد می‌شوند. این عفونت ممکن است به دندان‌های دائمی و دندان‌های دیگر کودک نیز گسترش یابند. به دلیل کم بودن سن کودک، درمان دندان نوزاد دشوار بوده و ممکن است نیاز باشد که تحت بیهوشی عمومی انجام شود که بدون خطر نیست. اگر دندان‌های مولار شیری کودک به دلیل پوسیدگی شدید کشیده شوند ممکن است نتوانند راهنما دندان‌های دائمی شوند. فضای موجود برای دندان‌های دائمی کاهش می‌یابند و دندان‌ها نامرتب و کج درمی‌آیند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که احتمال پوسیدگی دندان‌های دائمی کودکانی که دندان‌های شیری آنها دچار پوسیدگی دندانی می‌شوند بیشتر است. این یافته‌ها بر لزوم مراقبت والدین از دهان و دندان کودک (به عنوان مثال سالم غذا خوردن، مسواک زدن روزانه و…) از سنین پایین و با رشد اولین دندان نوزاد تأکید دارند. همچنین باید قبل از این که اولین دندان‌های شیری کودک رشد کند و قبل از 2 سالگی او را برای معاینه نزد دندانپزشک برد.