ژنژیویت، التهاب لثه است که معمولا ناشی از عفونت باکتریایی می‌باشد. در واقع لثه‌ها در قسمت پایین‌تر از لبه‌ی لثه‌ای که ما می‌بینیم به دندان‌ها متصل می‌شوند که یک فضای کوچک به نام شیار تشکیل می‌دهد. غذا می‌تواند در این فضا گیر کند و باعث عفونت لثه یا التهاب لثه شود. جرم یک لایه‌ی نازک از باکتری است، که دائما روی سطح دندان‌های شما ایجاد می‌شود. با پیشرفت جرم، پلاک و جرم سفت شده و تارتار می‌شود. هنگامی که جرم زیر خط لثه گسترش می‌یابد، منجر به ایجاد عفونت می‌شود.
اگر این عارضه درمان نشود، می‌تواند به یک عفونت جدی‌تر شناخته شده با عنوان پریودنتیت تبدیل شود، و بیماری پریودنتال می‌تواند پاکت‌های عمیق در لثه ایجاد کند، بافت‌ها و فیبرهایی که دندان‌های شما را در محل نگه می‌دارند را از بین ببرد و در نهایت سبب از دست رفتن یک یا چند دندان شود.
اگر متوجه ظاهر قرمز یا متورم لثه‌هایتان شدید، باید با دندانپزشک خود قرار ملاقاتی ترتیب دهید. هنگامی که زود به فکر بی‌افتید، ورم لثه کاملا برگشت پذیر است. متخصصین ما پس از ارزیابی دقیق، بهترین روش‌های درمانی را بسته به نوع بیماری و میزان پیشرفت عارضه توصیه می‌کنند.
انواع
انواع مختلف بیماری‌های لثه عبارتند از:
التهاب لثه
التهاب لثه مرحله اولیه بیماری لثه است و زمانی رخ می‌دهد که پلاک و باکتری در خط لثه ایجاد می‌شوند. اگر چه اکثر افراد در صورت داشتن بیماری لثه دچار هیچگونه ناراحتی نمی‌شوند، اغلب دارای لثه‌ی متورم و قرمز هستند که ممکن است به راحتی خونریزی کند.
شرایط زیر می‌تواند خطر ابتلا به التهاب لثه را افزایش دهد:
- بهداشت دهان ضعیف
- بیماری‌های سیستمیک
- سیگار کشیدن
- تغییرات هورمونی
پریودنتیت
اگر التهاب لثه را درمان نکنید، ممکن است به پریودنتیت تبدیل شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که جرم می‌تواند زیر خط لثه حرکت کند. جرم و باکتری سمومی ایجاد می‌کنند که لثه‌ها را تحریک می‌کنند. هنگامی که سیستم ایمنی بدنتان متوجه این موضوع می‌شود، پاسخ التهابی مزمن را ایجاد می‌کند تا سعی کند از شر آن خلاص شود. متاسفانه این امر استخوان‌ها و بافت‌های لثه‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد. پاسخ التهابی مزمن در نهایت این استخوان‌ها و بافت‌ها را از بین می‌برد و باعث می‌شود که لثه‌ها از دندان‌ها دور شوند. این پاکت‌های عمیق به تازگی تشکیل شده، فضاهای بیشتری را ایجاد می‌کنند که در آنجا جرم و باکتری‌ها می‌توانند رشد کنند. مراجعه به دندانپزشک به شما کمک می‌کند تا از بدتر شدن بیماری پریودنتیت جلوگیری کنید.
پریودنتیت پیشرفته
پریودنتیت بدون درمان مناسب، به پریودنتیت پیشرفته تبدیل می‌شود. در طول این مرحله تهاجمی، استخوان‌ها و فیبرهایی که از دندان‌ها پشتیبانی می‌کنند، کاملا تخریب می‌شوند. این امر باعث می‌شود که دندان‌ها از محل خارج شوند. در موارد شدید، دندان‌ها به طور کامل می‌افتند. برای جلوگیری از این مسئله، به طور منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
علائم
بسیاری از افراد نمی‌دانند که دچار التهاب لثه هستند. ممکن است شخص بدون هیچگونه علائمی دچار التهاب لثه باشد. با این حال، موارد زیر ممکن است نشانه‌های التهاب لثه باشند:
- لثه‌هایی که قرمز، حساس یا متورم هستند.
- لثه‌هایی که هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن دچار خونریزی می‌شوند.
- لثه‌هایی که از دندان‌ها فاصله گرفته و عقب نشینی کرده‌اند.
- دندان لق
- تغییر در چگونگی جفت شدن دندان‌ها روی یکدیگر هنگام گاز گرفتن (مال اکلوژن)
- چرک بین دندان‌ها و لثه‌ها
- درد هنگام جویدن
- حساسیت دندان
- دندان‌های مصنوعی جزئی که دیگر جفت نمی‌شوند.
- بوی بد دهان که پس از مسواک زدن دندان‌ها از بین نمی‌رود.
عوارض
التهاب لثه با موارد زیر همراه است:
- افزایش خطر ابتلا به دیابت
- حمله‌ی قلبی
- سکته
- بیماری ریه
- افزایش خطر زایمان زودرس یا نوزاد با وزن کم
عوامل خطر
موارد زیر عوامل خطر در التهاب لثه هستند:
- سیگار کشیدن یا تنباکو جویدن
- دیابت
- مصرف داروهای خاص (داروهای ضد بارداری خوراکی، استروئیدها، ضد انعقاد، مسدود کننده‌های کانال کلسیم و شیمی درمانی(
- دندان‌های کج
- تجهیزات دندانپزشکی نامناسب
- شکستن دندان‌های پر کرده
- بارداری
- عوامل ژنتیکی
- مصونیت یا ایمنی در معرض خطر (مانند بیماران مبتلا به اچ آی وی/ ایدز)
تشخیص
در طول معاینه‌ی دندانی، لثه‌های شما با یک رولر کوچک مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند. این معاینه راهی برای بررسی التهاب است، و همچنین هر گونه پاکت اطراف دندان‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. عمق طبیعی 1 تا 3 میلی متر است. دندانپزشک شما همچنین ممکن است برای بررسی آسیب‌دیدگی احتمالی استخوان‌ها، دستور گرفتن عکس اشعه ایکس از دندان را نیز بدهد.
در مورد عوامل خطرزا برای بیماری‌های لثه و نیز علائم این بیماری‌ها، با دندانپزشک خود مشورت کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا در صورت ابتلا به بیماری‌های لثه، خودتان بهتر بتوانید آن را تشخیص دهید. اگر معاینات انجام‌شده نشان دهد که شما دچار بیماری‌های لثه هستید، ممکن است دندانپزشک شمارا به یک متخصص پریودنتیست معرفی کند. پریودنتیست، دندانپزشکی است که در درمان بیماری‌های لثه تخصص دارد.
درمان
برای درمان التهاب لثه باید بهداشت دهان مناسب و صحیح را تمرین کنید. همچنین باید سیگار کشیدن را ترک کرده و دیابت خود را کنترل کنید. درمان‌های دیگر شامل تمیز کردن عمیق دندان‌ها، داروهای آنتی بیوتیک و جراحی است.
داروها
تعدادی از داروها می‌توانند برای درمان التهاب لثه استفاده شوند:
- دهان‌شویه آنتی‌بیوتیک که حاوی کلورکسيدين است و می‌توان از آن برای ضدعفونی کردن دهان استفاده کرد.
- چيپ‌های آزادکننده مواد آنتی سپتيک (ضدعفونی‌کننده) که حاوی ماده کلورکسيدين است و می‌توان آن را بعد از جرم‌گیری در داخل پاکت‌ها قرار داد.
- ميکروسفرهای آنتی‌بیوتیک که از داروی ماينوسيکلين ساخته شده‌اند و می‌توان آن‌ها را بعد از جرم‌گیری و اسکيلينگ، در داخل پاکت‌ها قرار داد.
- آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی که می‌توان از آن برای درمان مناطقی از لثه که دچار عفونت مداوم شده است، استفاده کرد.
- دوکسی سيکلين که يک داروی آنتی‌بیوتیک است و به جلوگیری از آسيب ديدن دندان به خاطر اثر آنزيم‌ها کمک می‌کند.
جرم‌گیری و تسطیح ریشه
اگر دچار یک مورد دیر درمان از بیماری لثه باشید، دندانپزشک شما ممکن است یک روش به نام جرم‌گیری دندانی را توصیه کند. این عمل، جرم و تارتار را از دندان‌هایتان حذف کرده و به لثه‌ها کمک می‌کند تا سلامتی خود را دوباره به دست آورند. فرآیند جرم‌گیری معمولا همراه با یک روش شناخته شده با عنوان تسطیح ریشه انجام می‌شود.
در طول روند جرم‌گیری دندان‌ها، دندانپزشک یا کمک دندانپزشک شما لثه‌ها و ریشه‌های دندان را با بی‌حسی موضعی بی‌حس می‌کند، اما جرم‌گیری دندان‌ها و تسطیح ریشه باعث ناراحتی بسیار کمی می‌شود. دندانپزشک از ابزارهای تخصصی برای از بین بردن رسوبات سخت تشکیل شده‌ی جرم (تارتار) از دندان‌های بالا و پایین خط لثه استفاده خواهد کرد.
جراحی فلپ
در صورتی که التهاب و پاکت‌های عمیق پس از درمان با تمیز کردن عمیق و داروها باقی بمانند، ممکن است جراحی لازم باشد. دندانپزشک یا پریودنتیست ممکن است عمل جراحی فلپ را برای حذف رسوبات تارتار در پاکت‌های عمیق یا برای کاهش پاکت لثه‌ای برای راحت‌تر کردن عمل تمیز کردن ناحیه برای بیمار و دندانپزشک انجام دهد. این جراحی رایج شامل بلند کردن لثه‌ها و حذف تارتار است. پس از آن لثه‌ها در جای خود بخیه می‌شوند تا بافت لثه به آرامی دوباره در اطراف دندان قرار بگیرد. بعد از جراحی، لثه‌ها بهبود می‌یابند و سفت‌تر در اطراف دندان قرار می‌گیرند، که گاهی باعث می‌شود که دندان‌ها طولانی‌تر به نظر برسند.
پیوند بافت و استخوان
علاوه بر عمل جراحی فلپ، پریودنتیست یا دندانپزشک شما ممکن است روش‌هایی را برای بازگرداندن هر گونه استخوان یا بافت لثه‌ای که در التهاب لثه از دست رفته تجویز کند. پیوند استخوان، که در آن استخوان طبیعی یا ساختگی در ناحیه استخوان از دست رفته قرار می‌گیرد، می تواند به رشد استخوان کمک کند. یک روش که می‌تواند با پیوند استخوان مورد استفاده قرار گیرد، بازسازی بافت هدایت شده نامیده می‌شود. در این روش، یک تکه کوچک از مش مانند ماده بین استخوان و بافت لثه قرار می‌گیرد، که بافت لثه را در حال رشد در ناحیه‌ای که استخوان باید باشد حفظ می‌کند و امکان رشد دوباره‌ی استخوان و بافت همبندی را فراهم می‌کند. در مواردی که بافت لثه از بین رفته است، دندانپزشک یا پریودنتیست شما ممکن است یک پیوند بافت نرم را پیشنهاد کند، در این صورت مواد ساختگی یا بافتی که از ناحیه‌ی دیگری در دهان شما گرفته شده برای رفع ریشه‌های دندان که در معرض دید هستند استفاده می‌شود.
پیشگیری
با بهداشت دهان و دندان مناسب می‌توان از التهاب لثه پیشگیری کرد. مطمئن شوید که از رژیم غذایی متعادل استفاده می‌کنید و به طور منظم به دندانپزشک مراجعه می‌کنید. دندان‌های خود را دو بار در روز با خمیر دندان فلورایدی مسواک بزنید. هر روز دندان هایتان را نخ دندان بکشید.