اپن بایت نوعی ناهنجاری دندان است که در اثر آن دندان‌های بالا و پایین به هم نمی‌رسد و حتی هنگام بستن دهان نیز بین دندان‌های بالا و پایین فاصله وجود دارد. در نتیجه جویدن، گاز زدن به غذا و بلعیدن برای بیمار دشوار می‌شود و اختلال‌های گفتاری پیش می‌آید. اگر اپن بایت اصلاح نشود، صدا دادن فک شروع می‌شود و مشکلاتی مانند درد سر، گردن و فک بروز می‌یابد. ارتودنسی روشی موثر برای اصلاح اپن بایت است، البته اصلاح موارد شدید نیاز به جراحی دارد. مسلماً پیشگیری بهتر از درمان است و به والدین توصیه می‌شود که فرزندان خود را قبل از هفت سالگی، یعنی پیش از درآمدن دندان‌های دائمی، برای ارزیابی به نزد متخصص ببرند. در این سن می‌توان اپن بایت را به روش‌های مختلف درمان کرد.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#f0a26a”]
اپن بایت معضلی آزار دهنده است. عدم همرسی دندان‌ها نه تنها حالتی عجیب و ناخوشایند به لبخند می‌دهد، بلکه مشکلاتی جدی را نیز برای دندان‌ها ایجاد می‌کند. این عارضه را باید در نطفه خفه کرد. اما اگر از زمان پیشگیری گذشته باشد، باز هم بهتر است مشاوره هر چه سریع‌تر انجام شود تا آسیب احتمالی تحت کنترل درآید و ناهنجاری در زمانی که هنوز شدت عارضه کم است، اصلاح شود. دندانپزشکان ما در کلینیک [shortcode-variables slug=”name”] بر اساس شرایط و وضعیت فک شما، بهترین و مطمئن‌ترین روش درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهند. این روش‌ها می‌تواند شامل ارتودنسی، استفاده از هدگیر و یا در شرایط شدیدتر جراحی فک باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره [shortcode-variables slug=”number”] تماس حاصل فرمائید.
[/alert]انواع
اپن بایت انواع مختلفی دارد که در ادامه هر یک را توضیح می‌دهیم.
- قدامی: دندان‌های پیشین بالا و پایین هنگام بستن دهان روی هم قرار نمی‌گیرد. اپن بایت قدامی عموماً ژنتیکی و ارثی است، هرچند گاهی پی‌آمد مکیدن انگشت شست یا عادت به جویدن اشیاء در سنین پایین است. البته بیش از حد بزرگ بودن زبان (ماکروگلوسی)، زبان زدن یا اختلال مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) نیز می‌تواند علت اپن بایت قدامی باشد.
- خلفی: دندان‌های آسیاب بالا و پایین عقب دهان هنگام بستن دهان روی هم قرار نمی‌گیرد. درصد شیوع اپن بایت خلفی کمتر از اپن بایت قدامی است و غالباً پی‌آمد رشد ناقص و نامناسب دندان‌های آسیاب است.
- ناقص: زمانی که دندان جلویی فک پایین به پشت دندان پیشین فک بالایی تماس پیدا نمی‌کند.
علل
اپن بایت و عدم همرسی دندان‌های بالا و پایین به علل مختلفی ایجاد می‌شود. یکی از شایع‌ترین علل اپن بایت فشار آوردن بیمار به دندان‌ها و نامرتب کردن آنها است. این عامل بیشتر درباره بیماران کوچکتر صادق است.
- مکیدن لب یا انگشت شست عادت تمام نوزادان و خردسالان است، اما اگر به موقع از آن جلوگیری نشود، زیبایی لبخند را به خطر می‌اندازد و ناهنجاری اپن بایت را به وجود می‌آورد.
- زبان زدن، برخی کودکان زبان خود را هنگام بلع به دندان‌ها فشار می‌دهند، در نتیجه این کار دندان‌های پیشین جلوتر می‌آید و قبل از آن که متوجه شوید، ناهنجاری اپن بایت ایجاد می‌شود.
- اختلال مفصل فکی گیجگاهی یا TMJ نیز یکی از علل ایجاد وجود فاصله عمودی بین دندان‌های بالا و پایین است. این اختلال به درد مزمن فک دامن می‌زند. بیمار معمولاً زبان را به دندان‌ها فشار می‌دهد تا دندان‌ها از هم فاصله بگیرند و فک در موقعیت بهتری قرار بگیرد. بیمار غالباً از حساسیت دندان و سردردهای مکرر شکایت دارد.
علائم
علائم اپن بایت قدامی عبارت است از:
- فاصله بین دندان‌های پیشین بالا و پایین
- نامنظم بودن دندان‌ها، برای مثال کج بودن رو به جلو دندان‌های قدامی بالا
- باریک و بلند بودن صورت
- مشکلات گفتاری مانند نوک زبانی حرف زدن
- بروز مشکلات تنفسی هنگام بستن دهان
- التهاب کناره‌های لثه (جینجیویت حاشیه‌ای)
- کوتاه بودن لب بالا
- شیب تند زاویه فک پایین
- کوچک بودن فک پایین
علائم اپن بایت خلفی به شرح زیر است:
- دندان‌های عقب دهان مانند آسیاب و آسیاب کوچک همپوشی ندارد، در نتیجه فاصله‌ای عمودی بین دندان‌های خلفی بالا و پایین ایجاد می‌شود.
- دشواری در جویدن
عوارض درمان نکردن اپن بایت
اگر اپن بایت اصلاح نشود، مشکل عود می‌کند و عوارض متعددی ایجاد می‌شود.
- درمان برای زیباتر کردن لبخند مهم است. احساس فرد درباره زیبایی ظاهری خود تاثیر مستقیم بر اعتماد به نفس دارد. فردی که چهره خود را دوست ندارد، از کمبود اعتماد به نفس نیز رنج می‌برد.
- اپن بایت باعث نوک زبانی حرف زدن می‌شود، که هم باعث تاخیر در حرف زدن می‌شود و هم شیوایی کلام را از بین می‌برد و صحبت‌های بیمار را نامفهوم می‌سازد.
- داشتن یک بایت محکم و مناسب برای جویدن و گاز زدن موثر ضروری است. اگر بیمار دچار اپن بایت، فاصله بین دندان‌ها را هنگام غذا خوردن یا نوشیدن با زبان مسدود نکند، غذا از دهان بیرون می‌ریزد و این مشکل نیز مایه ناراحتی و شرمساری بیشتر بیمار می‌شود.
- چون دندان‌های عقب بیشتر روی هم ساییده می‌شود، این سایش مداوم دندان‌ها را تحلیل می‌برد. در نهایت این فرسایش جویدن را دردناک می‌کند و مشکلات دندانی دیگری را به وجود می‌آورد که رفع آنها نیاز به درمان تخصصی دارد.
اهمیت اصلاح زودهنگام و ارتودنسی پیشگیری
درمان زودهنگام اپن بایت بسیار مهم است. به تاخیر انداختن درمانبه هم نرسیدن دندان‌های بالا و پایین، مشکلات گفتاری به وجود می‌آورد و زیبایی لبخند را خدشه‌دار می‌سازد. اپن بایت در حال ایجاد شدن یا سابقه خانوادگی اپن بایت دلیلی قابل قبول برای ترغیب والدین به مراجعه به ارتودنسی قبل از 7 سالگی فرزندشان است. هرچه سریع‌تر برای اصلاح اپن بایت اقدام شود، درمان موثرتر و کم هزینه‌تر خواهد بود و از جراحی فکی که برای بزرگسالان ضرورت می‌یابد، درد کمتری را به بیمار تحمیل خواهد کرد. چنانچه اپن بایت در مراحل رشد تشخیص داده شود، می‌توان با استفاده از تجهیزات مایوفانکشنال و تشویق کودک به ترک عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت شست و زبان زدن، از بروز آن جلوگیری کرد.
درمان اپن بایت
روش‌های مختلفی برای اصلاح اپن بایت (باز بودن بین دندان‌های بالا و پایین) وجود دارد که در ادامه آنها را شرح می‌دهیم.
ارتودنسی
ارتودنسی درمانی است که در آن دندان‌ها سیم‌کشی می‌شود. سیم‌ها به تدریج سفت می‌شود تا فشاری کنترل شده به دندان‌ها وارد شود و دندان‌ها در نهایت ردیف و مرتب شود. ارتودنسی بهترین روش برای اصلاح اپن بایت خفیف تا متوسط است. با عقب کشیدن دندان‌ها می‌توان بایت را متعادل کرد و دندان‌ها را روی هم قرار داد. متخصص ارتودنسی شدت اپن بایت را به دقت ارزیابی می‌کند و بریس سفارشی را تهیه می‌کند.
اینویزیلاین
اینویزیلاین یا ارتودنسی نامرئی به رفع بعضی موارد اپن بایت کمک می‌کند. چون اپن بایت یکی از پیچیده‌ترین مشکلات دندانی است، اصلاح آن دشوار است و مورد هر بیمار با دیگری متفاوت است، فقط دندانپزشک می‌تواند مناسب بودن انجام اینویزیلاین را برای درمان اپن بایت تعیین کند. البته ارتودنسی نامرئی مشکل اپن بایت را در بسیاری از بیماران حل کرده و فاصله بین دندان‌های بالا و پایین را بسته است.
هدگیر
هدگیر وسیله‌ای است که بیرون دهان بسته می‌شود تا دندان‌ها را حرکت دهد و رشد فک را هدایت کند. هدگیر کششی نیروهایی را به ناحیه‌های مورد نظر اعمال می‌کند تا اپن بایت با منظم شدن رشد فک‌ها اصلاح شود. البته هدگیر فقط ناهنجاری خفیف اپن بایت را برطرف می‌کند.
جراحی
اگر اپن بایت شدید باشد یا درمان‌های دیگر نتیجه‌بخش نباشد، جراحی اصلاح فک ضرورت می‌یابد. جراحی فک روشی برای درمان اپن بایت دائمی بزرگسالان است. جراحی اصلاح فک راهکاری دائمی را برای رفع مشکل اپن بایت ارائه می‌دهد. در واقع این جراحی دیگر مشکلات دندانی را نیز اصلاح می‌کند. در این نوع جراحی فک بالا در موقعیت جدید قرار داده می‌شود و فک با اسکرو (پیچ) و صفحه ثابت نگه داشته می‌شود.